تعداد صفحات: ۱۰۵ | قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان ………………………………. صفحه
مقدمه ……………………………….. ۷
فصل اول
طرح مسئله ……………………………. ۱۰
انگیزه پژوهشگر ……………………….. ۱۲
هدف اصلی تحقیق………………………… ۱۲
ضرورت و اهمیت موضوع……………………. ۱۲
سئوالات اصلی تحقیق……………………… ۱۴
فرضیه‌های تحقیق………………………… ۱۳
فصل دوم
بخش اول ادبیات نظری …………………… ۱۶
ویژگی‌های جمعیتی سالمندان ………………. ۱۷
- ویژگی‌های جمعیتی سالمندان در جهان …… ۱۸
- ویژگی‌های جمعیتی سالمندان در ایران ….. ۱۸
بیماری آلزایمر ……………………….. ۱۹
تاریخچه ……………………………… ۱۹
علائم بیماری آلزایمر …………………… ۲۱
عوامل ایجادکننده بیماری آلزایمر ………… ۲۲
رابطه تعداد افراد خانواده و آلزایمر …….. ۲۴
مراحل بیماری آلزایمر ………………….. ۲۵
نظریه‌های جامعه‌شناختی ………………….. ۲۶
نظریه رهایی از قید ……………………. ۲۷
انتقادهای ارائه شده به نظریه رهایی از قید .. ۲۹
نظریه فعالیت………………………….. ۳۱
انتقادهای ارائه شده به نظریه فعالیت……… ۳۳
نظریه تضاد……………………………. ۳۶
نظریه محیط اجتماعی ……………………. ۳۵
سالمندی به عنوان یک فرهنگ فرعی …………. ۳۵
سالمندی به عنوان گروه اقلیت ……………. ۳۵
نظریه نقش ……………………………. ۳۶
نظریه فرانوگرایی………………………. ۳۶
نظریه‌های روانشناختی……………………. ۳۷
نظریه پیوستگی…………………………. ۳۷
نظریه روانی اجتماعی اریک اریکسون ……….. ۳۷
بخش سوم: چارچوب نظری تحقیق …………….. ۳۹
مدل نظری تحقیق ……………………….. ۴۲
فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش
جامعه آماری ………………………….. ۴۴
روش نمونه‌گیری…………………………. ۴۴
نحوه جمع‌آوری اطلاعات و ابزار سنجش ……….. ۴۵
تعریف مفاهیم پژوهش ……………………. ۴۵
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش
توصیف داده‌ها………………………….. ۵۳
تحلیل داده‌ها …………………………. ۵۳
بخش اول نتایج توصیفی پژوهش …………….. ۵۴
بخش دوم نتایج استنباطی پژوهش …………… ۷۵
نتایج حاصل از آزمون فرضیات پژوهش ……….. ۸۰
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات
تجزیه و تحلیل یافته‌های حاصل از آزمون فرضیات ۸۳
منابع و مآخذ………………………….. ۸۸
ضمائم ……………………………….. ۹۱
مقدمه
در سلسله مراتب تحول، دوره سالمندی مرحله نهایی قلمداد می‌شود. به نظر می‌رسد برخی ویژگی‌های کمال مانند پختگی و خردمندی در دوره سالمندی به حد اعلای خود می‌رسند. اما از سوی دیگر می‌دانیم که با گذر از دوره میانسالی و ورود به دوره بزرگسالی و سالمندی، ضعف‌هایی نیز در فرد عارض می‌شوند.
با این وصف این‌که آیا سالمندی همراه با پختگی است و یا آن‌که سالمندی ضعف عمومی را در پی دارد، می‌تواند تضادی را ایجاد نماید. آیا به راستی سالمندی همواره از دست دادن و افت توانایی‌هاست یا آن‌که همراه با برخی از دست‌دادن‌ها و افت‌ها، اکتساب‌ها و توانایی‌هایی نیز بروز می‌یابد؟
اگر به محیط اطراف خود نگاهی گذرا داشته باشیم، سالمندانی را می‌بینیم که هم‌چنان در این دوره، مولد، سالم، خوش‌فکر، سرزنده و شاداب هستند، اما عده‌ای دیگر وابسته و غیرفعال یا مانند بیماران مبتلا به آلزایمر دچار فراموشی شده و حتی نزدیک‌ترین افراد خود را نیز نمی‌شناسند.
این می‌تواند برای اکثر افراد نوجوان، جوان و میانسال جذاب باشد که چنان‌چه شانس ادامه حیات داشته باشیم، چه نوع سالمندی در انتظارمان است؟ آیا ما نیز سالمندی مولد، فعال، سالم خواهیم شد؟ یا آن‌که با ورود به سالمندی، دوره‌ای از ضعف، بیماری و طرد اجتماعی را تجربه خواهیم کرد؟
طرح مسئله
پیشرفت چشمگیر در علوم پزشکی، بالا رفتن سطح بهداشت جامعه و امکانات زیستی، کاهش مرگ و میر و تولد میانگین عمر بشر را بالا برده است. امروزه متوسط عمر در بعضی از کشورهای پیشرفته به بیش از ۸۵ سال رسیده است. (سیام، ۱۳۸۰).
افزایش سن کارکرد دستگاه‌های مختلف بدن را دچار اختلال می‌کند و این دگرگونی موجب عزلت و گوشه‌نشینی در سالمندان می‌شود. زیرا به خاطر ضعف جسمانی نسبت به دیگران احساس ناامنی کرده و دوری گزیدن را بر حضور در اجتماع ترجیح می‌دهند.
همچنین تغییرات روانی نظیر کاهش حافظه، هوش، ضعف گیرنده تمایل سالمندان به حفظ خاطران گذشته را بیشتر می‌کند و از آن یک مکانیسم دفاعی می‌سازد که سالمند را از روزگار بحرانی دوران سالخوردگی به دنیای مطلوب گذشته می‌کشاند. (انجمن آلزایمر ایران، ۱۳۸۲)
از جمله بیماری‌هایی که معمولاً در سن بالای ۶۰ سال بعضی از افراد به آن مبتلا می‌شوند، بیماری آلزایمر می‌باشد. آلزایمر یک بیماری پیش‌رونده (Progressives) و تحلیل برنده (Degenerative) است که به مغز آسیب می‌رساند و حافظه، ذهن و رفتار فرد را دچار اختلال می‌کند.
مرور سالمندی در گذر تاریخ
موضوع سالمندی و عوارض آن از قدیم‌ترین ایام مورد بحث پزشکی و زیست‌شناسی بوده است. بقراط حکیم یونانی سالمندی را حالتی ناشی از تعادل جسم و روان می‌پنداشت و پنجاه و شش سالگی را آغاز آن می‌دانست. او قدیمی‌ترین پزشکی است که در یادداشت‌های خود بر ادامه‌ی کار و پیشه سالمندان تاکید دارد و معتقد است که ادامه کار، انگیزه زندگی و امید را در این گروه به وجود می‌آورد.
جالینوس پزشک رومی نیز بر ادامه فعالیت‌های سالمندان تا پایان عمر تاکید داشت و به عنوان نمونه از پزشکی به نام آنتیو خوس نام می‌برد که در هشتاد سالگی به معاینه و درمان بیماران می‌پرداخت و از تلفوس استاد سالمندی که تا صد سالگی سلامت خود را به خوبی حفظ کرد، یاد می‌کند (علائی حسینی، ۱۳۷۸).
دوبوآر (۱۳۶۵) در کتاب کهنسالی، نتایج تحقیقات قوم‌شناسان را مورد وضعیت سالمندان جمع‌آوری کرده و نشان داده است که در بین اقوام ابتدایی کهنسالان یا در اوج حرمت اجتماعی یا در قعر آن قرار داشته‌اند.
ویژگی‌های جمعیتی سالمندان در جهان
افزایش امید به زندگی در پرتو پیشرفت‌های علمی در زمینه بهداشت عمومی از یک‌سو و کاهش نرخ تولد در جهان از سوی دیگر باعث شده است که جمعیت جهان نسبت به سال‌های قبل پیرتر شود.
در پژوهشی که در آغاز آخرین دهه قرن بیستم تاکنون در آمریکا انجام شده است، نشان داده شد که متوسط طول عمر که در سه هزار سال پیش از میلاد ۱۸ سال بود، در آغاز قرن بیستم به چهل و هشت سال افزایش یافته و اکنون به بیش از ۸۰ سال رسیده است (علائی حسینی، ۱۳۷۸).
اگر سن میانه (Median) را به عنوان شاخصی برای سنجش وضعیت جمعیت در نظر بگیریم (سن میانه سنی است که سن ۵۰ درصد جمعیت کمتر از آن و ۵۰ درصد بیشتر از آن است). سن میانه جمعیت جهان از ۵/۲۳ سال در سال ۱۹۵۰ به ۱/۲۶ در سال ۱۹۹۸ رسیده است و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۵۰ این سن به ۸/۳۷ سال برسد (زندی، ۱۹۹۹).
ویژگی‌های جمعیتی سالمندان در ایران
در ایران آمار و ارقام موجود نشان می‌دهند که طی سال‌های ۱۳۳۵ لغایت ۱۳۷۵ در حالی‌که جمعیت ۱۷/۳ برابر و رشد آن از ۹/۳ درصد در دهه ۶۵-۱۳۳۵ به ۵۰/۱% در سال‌های ۷۵-۱۳۷۰ کاهش یافته، جمعیت سالمندان (۶۰ سال و بیشتر) ۳۶/۳ برابر شده است.
نسبت سالمندان به کل جمعیت طی سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۷۵ یک روند افزایشی داشته به خصوص آن‌که در ۲۰ سال آخر، این نسبت از ۲۵/۵% به ۶۴/۶% افزایش یافته است. (خرمی، رستگارپور و آقائی دوست، ۱۳)
منابع و ماخذ
۱- آبراکمبلی، نیکلاس و همکاران (۱۳۷۰) فرهنگ جامعه شناسی، مترجم: حسن، پویان، تهران.
۲- احمدی روزبهانی، نوید (۱۳.۸۱). آلزایمر را فراموش نکنیم- تهران سال دوم- شماره ۱۴۱.
۳- احمدی، سیروس (۱۳۷۸) جامعه‌شناسی و سالخوردگی. مجموعه مقالات نخستین همایش سالمندی (جلد دوم)، تهران گروه بانوان نیکوکار.
۴- استوارنت، مارتا؛ واندن بوس، گری‌آر (۱۳۷۳)، روانشناس سالمندی، مترجم: ندا رحیمی، سیامک انتشارات آستان قدس رضوی.
۵- انجمن خیریه حمایت از بیماران آلزایمر، بروشور آلزایمر را بهتر بشناسیم، ۱۳۸۴.
۶- بشارت، سیما؛ رمضان‌پور، سوره(۱۳۸۰)، آلزایمر، چاپ اول، مرکز بهداشت استان گلستان.
۷- پورتر، شمیر، ۱۳۸۳، بیماری آلزایمر، ترجمه محسن ارجمند- انجمن آلزایمر ایران.
۸- توسلی، غلامعباس (۱۳۷۵)، جامعه‌شناسی کار و شغل، تهران، انتشارات سمت.
۹- جنیفرهی، بیماری آلزایمر، (۱۳۸۴)، ترجمه سیاره، امیری، انجمن آلزایمر ایران.
۱۰- حیدرنیا، محسن، ۱۳۷۸، پیران پیامبرانند، مجموعه مقالات نخستین همایش پدیده سالمندی در ایران (جلد دوم) تهران گروه بانوان نیکوکار.
۱۱- خرمی، فرهاد؛ رستگارپور، شیرین؛ آقایی دوست، مرجان (۱۳۷۸) عرضه بیمه هزینه مراقبت‌های بلندمدت سالمندی در ایران، مجموعه مقالات نخستین همایش پدیده سالمندی، (جلد دوم)، تهران گروه بانوان نیکوکار.
