تعداد صفحات: ۹۸ | قابل ویرایش
فهرست
عنوان………………………………………………………………………………………………………..صفحه
فصل اول:کلیات تحقیق……………………………………………………………………………………….۷
مقدمه………………………………………………………………………………………………………….۷
توصیف موضوع مسأله…………………………………………………………………………………….۹
اهداف و اهمیت تحقیق…………………………………………………………………………………..۱۱
فرضیه………………………………………………………………………………………………………. ۱۳
تعیین و تعریف مفهومیوعملیاتی متغیرها…………………………………………………………..۱۴
فصل دوم : پیشینه ی تحقیق………………………………………………………………………………۱۸
فصل سوم : چگونگی انجام تحقیق……………………………………………………………………..۷۰
روش تحقیق…………………………………………………………………………………………..۷۰
جامعه ی آماری……………………………………………………………………………………….۷۰
تعداد نمونه……………………………………………………………………………………………..۷۰
شیوه ی نمونه گیری………………………………………………………………………………..۷۰
ابزار جمعآوری اطلاعات……………………………………………………………………………۷۰
روش آماری…………………………………………………………………………………………….۷۰
فصل چهارم : توصیف و تجزیه و تحلیل آماری…………………………………………………۷۲
تحلیل پرسشنامه…………………………………………………………………………………۷۲
آزمون فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………۹۰
فصل پنجم:یافته های تحقیق………………………………………………………………………..۹۶
نتایج اصلی تحقیق……………………………………………………………………………..۹۶
یافته های فرعی تحقیق……………………………………………………………………..۹۷
جمع بندی………………………………………………………………………………………..۹۸
محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………۹۹
منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………..۱۰۰
ضمائم……………………………………………………………………………………………………….۱۰۲
چکیده تحقیق
در این تحقیق سعی شده تا با بررسی و مشخص نمودن کارکرد های اساسی مسجد که سبب شده در طول تاریخ نقشی سرنوشت ساز هم ازجهات اجتماعی، سیاسی و هم در زمینه تربیت نسل جوان داشته باشد مشخص شود و سپس به بیان ضعف امروزی مساجد که سبب دوری نسل جوان امروزی از مسجد شده پرداخته شده تا با تکیه بر تحقیقاتی که در گذشته در این زمینه انجام شده بتوان پاسخ گوی سؤالاتی از این دست بود:
آیا مساجد تنوانسته اند تبلیغات گسترده برای جذب جوانان منطقه انجام دهند تا پس از آن بتوانند برنامه های فرهنگی را اجرا کنند؟
آیا متولیان فرهنگی مساجد (امام جماعت،بسیج مسجد،هیأت امنای مسجد) توانسته اند برنامه هایی را طرح ریزی و اجرا کنند که هم جوانان را به مسجد جذب کندوهم بتواند پاسخ گوی مسایل روز و اساسی آنان نیز باشد؟
مقدمه
مساجد از آغاز تأیسشان تا کنون محل تجمع همه ی اقشار جامعه ی اسلامی به ویژه جوانان بوده اند مساجد از صدر اسلام به‌منزله‌ی پایگاه‌های اجتماعی مهم و مکانی برای تصمیم‌گیری‌های حساس بودند و نقش تعیین‌کننده‌‌ای در سرنوشت مردم و جامعه ایفا می‌کردند که متأسفانه در حال حاضر تحت‌الشعاع شرایط روز قرار گرفته‌اند.
در صدر اسلام مساجد محلی برای مباحثه و مطالعه ی مسایل اعتقادی و علمی بوده و پیامبر اکرم (ص) نیز به این موضوع اهمیت می داده اند و حتی نقل شده که ایشان روزی وارد مسجد شدند و گروهی را مشغول قرآن خواندن وعده ای را نیز مشغول مباحثه و تفکرات علمی یافتند و به گروه دوم ملحق شدند.
این امر نشان دهنده ی آن است که ایشان به مسائل علمی و آموزشی اهمیت می دادند و نیز مساجد در زمان ایشان مکانی برای مطالعات علمی و اجتماع مؤمنین جهت حل مسایل اعتقادی ، اجتماعی و فرهنگی بوده است.
با نگاهی به کارکرد مسجد در عصر پیامبر اعظم (ص) و ائمه ی اطهار (ع) در می‌یابیم که مساجد علاوه براینکه محلی برای عبادت و راز و نیاز بوده‌اند، محل تحصیل علم، قضاوت، اعزام به جهاد و در یک سخن، محلی برای تامین نیازها و رفع بسیاری از مشکلات اجتماعی مردم بوده است.
توصیف موضوع مسأله
با توجه به آن که مساجد در طول اعصار و زمان های مختلف محل اجتماع مسلمانان بوده و مؤمنان هر یکدیگر را در مسجد ملاقات می کنند می توان گفت که مساجد یکی از مراکز مهم برای ارتقای فرهنگی جوانان است.
از آن جا که بحران هویت فرهنگی واسلامی یکی از دغدغه های اصلی خانواده ها ومسؤولان است مساجد با وجود نیروهای جوان و نخبه می توانند نقشی اساسی در جذب جوانان داشته باشند وبا عرضه ی یک فرهنگ متعالی که با نیاز های امروزی جوانان سازگار باشد هم آن ها را در گذر از این بحران هدایت کرده و همدر جذب آنان به مکانی امن که خانه ی خداست موفق باشند.
از آن جا که بنده در خانواده ای مذهبی متولد و در محیط های مذهبی مثل مساجد رشد کردم و سال ها در چنین مکان هایی در رفت و آمد بوده ام در طی این سال ها شاهد نقاط قوت و ضعف های مسجد و اهالی آن بوده ام و به نظر بنده آسیب شناسی فرهنگی مساجد وتعیین آنها میتواند در برنامه ریزی وتبدیل مساجد به پایگاه اجتماعی قوی و مستحکم و مکانی پر رفت و آمد و منشأ تحولات فرهنگی و محلی برای تولد، رشد وبروز نخبگان فرهنگی وحل معضلات آتی منطقه؛ و حتی در صورت انجام تحقیقاتی ازاین دست در سطح گسترده تر؛اجرایی کردن آن بتوان بخشی از مشکلات فرهنگی جامعه را نیزحل کرد.
فرهنگ
فرهنگ از دو قسمت تشکیل شده یکی فر که به معنای شکوه و عظمت است و دیگری هنگ که به معنای فرهختن است.
اما در اصطلاح فرهنگ را به مجموعه ی آثار، مادی و معنوی بشر می دانند که طی اعصار و قرون از نسلی به نسل دیگر اتقال پیدا کرده است.
آنتنی گیدنز در کتاب جامعه شناسی خود فرهنگ را چنین تعریف می کند “فرهنگ عبارت است از ارزش هایی که اعضای یک گروه معین دارند ، هنجارهایی که از آن پیروی می کنند و کالا هایی که تولید می کنند.
ارزش ها آرمان هایی انتزاعی هستند ، حال آن که هنجار ها اصول و قواعدی معین هستند که از مردم انتظار می رود آن ها را رغایت کنند و در حقیقت باید ها و نباید های زنگی اجتماعی اند.”
فرهنگ در گفت و گوهای معمولی به معنای فراورده های متعالی ذهن نظیر : هنر ، ادبیات ، موسیقی و نقاشی به کار می رود.
بخش مادی فرهنگ را تمدن می نامند هر چند در اکثر مواقع زمانی که از واژه ی فرهنگ استفاده می کنیم مراد آن بخش مادی نیز هست مگر آن که این امر را مستثنی کنیم.
مساجد اولیه مسلمین
مساجد اولیه ٔ مسلمین ، عبارت از قطعه زمینی وسیع و تقریباً مربعشکل بود که اطراف آن را چهار دیوار یا خندق احاطه می کرد، و در سمت قبله سقف کوچکی داشت که بر ستونهایی از تنه ٔ نخل و غیره استوار گشته بود، و در این زمان مساجد را مئذنه نبود و این نقشه اساس تمام مساجد اسلامی گشت.
اکنون اغلب مساجد دارای قسمتی میانه است به نام صحن که روی آن باز است و گاهی مسقف و اطراف آن چهار رواق دارد که وسیعترین آنها رواق قبله است که محراب نیز در آنجا قرار دارد، و هر مسجدی دارای یک یاچند مئذنه است.
از قرن پنجم هجری نظام جدیدی در استفاده از مسجد متداول شد و آن داخل شدن مدارس در آن است و برای تناسب با محیط تدریس مذاهب ، و مسکن دادن به طالبان علم ، در نقشه ٔ مساجد تغییراتی حاصل شد، در این هنگام مسجد از یک صحن روباز تشکیل می شد که اطراف آن را چهار ایوان عمود بر هم احاطه می کرد و در طبقه ٔ دوم این ایوانها اطاقهایی بود برای سکونت طلاب علم و استادان.
منابع و مآخذ
- پرستشگاه در عهد سنت و تجدد، باقی ،عمادالدین ،تهران، سرایی، ۱۳۸۱، مجموعه مقالات
- قلیچ خانی ،علی اکبر ،شیوه هاو عوامل جذب جوانان به مسجد ، نشریه فروغ مسجد
- کتاب پی دی اف آقای محمد سحر خوان
