تعداد صفحات: ۳۹ | قابل ویرایش
مقدمه
آنچه در این تحقیق آمده است شرحی بسیار اجمالی در مورد خودکشی و علل آن می باشد. دراین تحقیق برآن بودیم تا درابتدا تعریف مختصری از خودکشی، علل آن وراه های پیشگیری از خودکشی را ارائه دهیم ،نظریات جامعه شناسان را بررسی کنیم و سرانجام نگاهی اجمالی به پدیده ی خودکشی درایران داشته باشیم و به همین منظورمطالب را به دوبخش نظری خودکشی‌و بررسی تجربی خودکشی تقسیم کردیم.
خودکشی
پدیده خودکشی، که ازعوارض مهم دنیای صنعتی عصرحاضراست بیشترمتأثر از نا به سامانی ها ،اختلال های روانی و نابرابری های اجتماعی است . دورکیم درکتاب ” تقسیم کار ” خود براین اعتقاد است که ” خودکشی همراه با تمدن ظاهر می شود و یا حداقل آن چه به شکل خودکشی در جوامع فروتر ملاحظه می شود ، خصوصیات ویژه ای دارد …”.
در سال ۱۷۳۷ دفونتن برای نخستین بار کلمه Suicideدرفرانسه به کار برد که بعداً آکادمی علوم فرانسه در سال ۱۷۶۲ آن را پذیرفت.
باتاموردراثر خود “جامعه شناسی” ،آورده است که دورکیم درتحقیق خود قصد آن داشته که بین میزان خودکشی‌و درجه ی پیوستگی افراد درگروه های اجتماعی ( همبستگی و انسجام اجتماعی) رابطه برقرارکند ومعتقد است که هدف دورکیم این بود که میزان خودکشی در گروه های مختلف اجتماعی را به خصایص مشخصه ی این گروه ها ربط دهد و به این طریق علل اجتماعی خودکشی را کشف نماید.
دورکیم طبیعت بشر را با رجوع به مفهوم واقعیت های اجتماعی تبیین می کند . به نظر وی واقعیت های اجتماعی طرق عمل کردن ، فکر کردن و احساس کردن است که تا حدودی بین شماری از مردم مشترک است که این واقعیت ها نسبت به افراد اموری خارجی و بیرونی محسوب می شوند و بر وی اقتدار آمرانه ای را اعمال می کنند.
تعریف خودکشی
خودکشی، از آسیب های مهم فردی و اجتماعی است که به طور متوسط در میان معتادان و بیماران روانی بیشتر است .فرد خودکش بر این باور است که در زندگی به اهداف و امیال خود نرسیده است و زندگی مفهوم خود را از دست داده است ومرگ بهترازآن قلمداد می شود. ( قائمی، ۱۳۶۴: ۱۱۳-۱۱۲(
خودکشی، در لغت نامه ی دهخدا به معنای ” خود را به وسیله ای کشتن ، انتحار ، کار زیاد کردن ، کوشش بسیار ” آمده است.
امیل دورکیم (۱۹۱۷-۱۸۵۸) دراثر معروف خود به نام خودکشی آن را پدیده ای اجتماعی به شمار آورده و چنین تعریف می کند :
“خودکشی، عبارت است ازهرنوع مرگی که نتیجه مستقیم یا غیرمستقیم کردار منفی یا مثبت خود قربانی است که می بایست چنان نتیجه ای به بار آورد .” (دورکیم ،۱۳۷۸ :۶)
هم چنین می توان به تعریف دشه اشاره کرد که می گوید : ” اقدامی معمولاً از روی آگاهی برای سر به نیست کردن خود به آن ترتیب که مرگ هدف یا وسیله باشد .” (ریئس دانا ،۱۳۸۰ :۱۷۲)
آشیل دلماس نیز خودکشی‌را عبارت می داند از ” عملی که به وسیله ی شخص برای معدوم ساختن خود انجام می دهد ، در حالی که اختیار مرگ و زندگی در حیطه قدرت اوست و از لحاظ اخلاقی موظف به انجام این عمل نمی باشد.”
رفتارهای قبل از خودکشی
معمولاً افرادی که اقدام به خودکشی‌می کنند دارای برخی خصوصیات رفتاری مشترک هستند ؛ اغلب در سطح اقتصادی پایین جامعه قرار دارند و یا این که دچار افسردگی می باشند .
اضطراب مزمن ، افسردگی ، تهدید به خودکشی و … از نشانه های مهم رفتاری هستند که منجر به خودکشی می شوند . این افراد اغلب تصور می کنند که با مشکلی بزرگ وغیر قابل تحمل روبه رو هستند که تنها چاره باقی مانده مرگ است .( تایلر ،۱۳۷۶ :۴۶,۴۵)
رفتارهای خودکشانه نتیجه تعامل پیچیده عوامل پزشکی – اجتماعی و خانوادگی می باشد . تغییرات اجتماعی که ممکن است با افزایش خودکشی جوانان مرتبط باشد عبارتند ازعوامل افزایش دهنده ی افسردگی کودکی ، کاهش ثبات خانوادگی و افزایش دسترسی به سلاح . (طباطبایی ،۱۳۸۴ : ۲۷)
دراروپا بزرگترین موج خودکشی جوانان طی جنگ جهانی بودو ازدلایل آن می توان به بیکاری دسته جمعی ، ناکامی های ناشی ازآن حتی در بین افراد با تحصیلات بالا ، کاهش اعتقادات مذهبی ،مدارا با رفتارهای بحرانی در خرده فرهنگ جوانان و اثرات طلاق بر کودکان اشاره کرد .( محمدی ، ۱۳۸۳: ۲۱۴ )
عوامل بسیاری به نسبت های خودکشی بستگی دارند مانند جنس مذکر ، بیوه گی ، مجرد یا مطلقه بودن ، تمرکز جمعیت ، بحران های اقتصادی ، سکونت در کلان شهرها و شهر های بزرگ ، سابقه اختلافات خانوادگی در زمان کودکی ،اختلالات روانی و بیماری های جسمی . ( استنگل ،۱۳۴۷ :۲۳ )
شاخص های مهم رفتاری قبل از خودکشی
- افسردگی ؛ افسردگی به معنی Depression و افسردگی به معنی Melancholy ( غمزدگی )
- گیسختگی در روابط صمیمانه ی شخصی
- سابقه ی خودکشی در خانواده
- سابقه ی اقدام به خودکشی فرد
- انزوای اجتماعی
- الکلسیم و اعتیاد
- فقر ومحرومیت مزمن
- رفتارهای پرخاشگرانه در خانه یا محیط اجتماعی
- صحبت مستقیم یا غیر مستقیم درباره ی خودکشی
- تغییرات ناگهانی در رفتار مانند بی قراری غیرعادی ، ناآرامی و یا انتقال از افسردگی به حالت خوشی و شادمانی که باعث پوشاندن حالات روانی اصلی می شود
- بیماری های روانی
- از دست دادن ،همسر ،والدین ،فرزندان ،نزدیکان و دوست صمیمی
- سابقه بستری شدن در بیمارستان روان پزشکی
- آزار و رنجیدگی از نوع غیر قابل تحمل برای فرد
منابع
۱- آرون ، ریمون. ۱۳۸۱.مراحل اساسی اندیشه در جامعه شناسی .باقر پرهام (مترجم). تهران : انتشارات علمی و فرهنگی .
۲- ابوالحسن تنهایی، حسین. ۱۳۷۴. درآمدی برمکاتب ونظریه های جامعه شناسی . تهران : انتشارات مرندیز.
۳- استنگل ، اروین .۱۳۴۷. خودکشی و قصد خودکشی . حمید صاحب جمع (مترجم) .تهران : انتشارات اشرفی .
۴- استونز ،راب.۱۳۸۳.متفکران بزرگ جامعه شناسی. مهرداد میردامادی (مترجم) .تهران : انتشارات مرکز.
۵- اسلامی نسب ،بجنوردی. ۱۳۷۱.بحران خودکشی.تران :نشرفردوس.
۶- اشنایدمن، ادوین. ۱۳۷۸. روانشناسی خودکشی: ذهن خودکشی گرا. مهرداد فیروزبخت(مترجم ). تهران : انتشارات رسا.
۷- امیدی ملایری ، کاوه. ۱۳۸۲.” نگاهی به علل وعوامل خودکشی ” .فصل نامه ی علمی- کاربردی معاونت اجتماعی ناجا. پیش شماره ی اول .صص ۱۰۱-۸۸.
۸- باتامور، تی. بی. ۲۵۳۵.جامعه شناسی. سید حسن منصور و سید حسن حسینی کلجاهی (مترجمان ) . تهران : انتشارات جامعه واقتصاد.
۹- تایلر، استیو. ۱۳۷۶. جامعه شناسی خودکشی و علی موسی نژاد (مترجم) . تهران: انتشارات اصفهان.
