تعداد صفحات: ۸۹ | قابل ویرایش
فهرست
عنوان ………………………………………………………………………………….صفحه
چکیده ……………………………………………………………………………………۱
فصل ا:کلیات پژوهش
مقدمه …………………………………………………………………………………….۳
بیان مساله …………………………………………………………………………………۵
اهمیت و ضرورت تحقیق ………………………………………………………………………۶
اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………..۱۴
فرضیات تحقیق …………………………………………………………………………….۱۴
متغیرهای تحقیق …………………………………………………………………………..۱۴
فصل ۲: پیشینه تحقیق
ادبیات نظری تحقیق ………………………………………………………………………..۱۸
مفهوم شهادت در قران ………………………………………………………………………۱۸
مفهوم نگرش ……………………………………………………………………………..۱۹
کنش های اجتماعی و ایثار و شهادت ………………………………………………………….۱۹
الگوهای هنجاری کنش اجتماعی …………………………………………………………….۲۱
اقتضائات کارکردی نظام کنش مبتنی بر ایثار و شهادت ………………………………………۲۳
تعادل نظام کنش …………………………………………………………………………۲۵
راهکارهای تقویت فرهنگ ایثار و شهادت در بین دانش آموزان ……………………………………۲۷
پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………….۴۵
فصل ۳: روش تحقیق
روش تحقیق ……………………………………………………………………………….۵۱
جامعه آماری ………………………………………………………………………………۵۱
چگونگی جمع آوری اطلاعات ……………………………………………………………….۵۲
روش تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………۵۲
فصل ۴: تجزیه و تحلیل اطلاعات
فصل ۵: نتیجه گیری
بحث و نتیجه گیری ………………………………………………………………………..۶۱
پیشنهادات ……………………………………………………………………………….۶۳
منابع …………………………………………………………………………………….۶۵
ضمائم
پرسشنامه …………………………………………………………………………………۷۰
چکیده
هدف از تحقیق بررسی و تعیین شناخت راه کارهای فرهنگ ایثار و شهادت در بین کودکان و نوجوانان سطح متوسطه در شهرستان لامرد انجام گرفته است. روش پژوهش این پژوهش بصورت پیمایشی در جامعه ۳۰۰۰ نفری دانش آموزان شهرستان لامرد و درسال تحصیلی ۹۰-۱۳۹۱ برای بررسی راهکارهای تقویت – نمونه ای به حجم ۳۴۰ نفر در سال تحصیلی ۹۰-۱۳۹۱ فرهنگ ایثار وشهادت در بین دانش آموزان انجام گرفته است. ایثار و شهادت به عنوان والاترین ارزش های انسانی در دین مبین اسلام مد نظر بوده و همواره بر آن تاکید شده است.
این مفاهیم ژرف در طول تاریخ همواره سرنوشت بشر را تعیین کرده و او را از نابودی معنوی نجات داده است. در فرهنگ اسلامی ما توجه به این مفاهیم همواره رایج بوده و پس از انقلاب اسلامی و در هشت سال دفاع مقدس به اوج خود رسید. اهمیت والای این امر، لزوم توجه به آن را در جامعه امروز که با مفاهیمی چون جهانی شدن و در هم آمیختن فرهنگ ها و حتی تهاجم فرهنگی همراه است، نشان می دهد.
در این بین کودکان به عنوان آینده سازان فردای بشر، نیازمند آشنایی با این مفاهیم و حتی میل به تحقق آن در جهت ساختن جامعه ای آزاد و اسلامی اند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که روش های ترویج فرهنگ ایثار و شهادت به کودکان عموما بر روش اسوه سازی و الگو برداری، روش آسان سازی، روش مشاهده و روش داستان گویی استوار است.
کلمات کلیدی : فرهنگ،ایثار، شهادت، دانش آموزان،
مقدمه
ثبات انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران مدیون ایثارگری و شهادت طلبی کسانی است که با بهرهگیری از فرهنگ غنی ایثار و شهادت در راه مکتب و میهن خود ایثار نموده و به درجه رفیع شهادت نایل آمدهاند. لذا ترویج فرهنگ ایثار و شهادت نه تنها یک وظیفه دینی است بلکه با امنیت ملی کشور گره خورده است.
به و یژه آن که پس از گذشت سی سال از عمر با برکت انقلاب اسلامی، اکنون جمعیت عمده کشور را کودکان، نوجوانان و جوانانی تشکیل میدهند که به عنوان نسل سوم انقلاب، بیش از پیش ضرورت دارد تا با میراث ارزش های به جای مانده از شهدا، جانبازان و آزادگان آشنا گردند. البته این ضرورت دو چندان مینماید هنگامی که درمی یابیم دشمنان اسلام و انقلاب با تهاجم فرهنگی و در عرصه جنگ نرم هر روز سعی دارند به ترفندی جوانان ما را از باورهای ارزشی خود دور سازند، آنان را بی هویت کنند و دنبال رو فرهنگ غرب نمایند. بنابراین کاملاً منطقی به نظر می رسد که ترویج فرهنگ ایثار و شهادت یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.
ترویج در لغت به معنی رایج کردن، متداول کردن، روان کردن است . ترویج، نوعی ترغیب در جهت توسعه منابع انسانی است (انوری، ۱۳۸۱). ترویج به طور کلی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم و یا به شکل رو در رو یا غ یر حضوری انجام می پذیرد . ترویج حضوری همچون سخنرانیها، برگزاری همایشها، کنفرانس ها، کنگرهها و روضه خوانی- ها، ترویجی هستند که مروج و مخاطب رو در رو با هم مواجه می شوند و پیام و مفهوم ارائه شده بی واسطه به سمع و نظر مخاطب می رسد و بازخورد و بازتاب این پیام قابل مشاهده است.
بیان مساله
به تصویر کشیدن صحنه های زیبای فرهنگ ایثار وشهادت ، آنهم برای کسانی که در آن لحظات حساس وتاریخی وجود نداشته اند، رسالتی است عظیم که بیش از هر کسی بر دوش معلمان کشور سنگینی می کند .چرا که معلمی شغل مهمی است که ضرورت آن بر کسی پوشیده نمی باشد.
این ضرورت عمدتا شکل دهی تجربیاتی است که منجر به تغییرات مطلوب رفتاری در دانش آموزان می شود .بخاطر همین ضرورت آشکاراست که نقش معلم جنبه نهادی پیدا کرده و بسیاری از گروه های اجتماعی و افراد و دانشجویان و دانش آموزان مختلف، انتظارات کلی مشخصی از آنچه که یک معلم هست و باید باشد دارند.
ترویج این فرهنگ ومعرفی آن به عنوان فرهنگ غالب در جامعه می تواند نقشی عمده در مشارکت عمومی ایفا کند چرا که دانش آموزان با آگاهی از زحمات ومشقتهای راه خطیر انقلاب به خوبی خواهند فهمید که باید با جان ودل از این میراث ارزشمند امام وشهداء نگهداری کنند .بنابراین بنظر می رسد روشهای بکار گرفته شده در تبیین وترویج فرهنگ ایثار وشهادت از سوی معلمان وابتکار آنها در بکارگیری روشهای جذاب ونوین در این زمینه ، کارگشا وحساس است.
چه بسا صرف هزینه های هنگفت در ارائه ناقص وناموفق فرهنگ ایثار وشهادت به اندازه یک ساعت گفتگوی خالصانه و بی ریای یک معلم با دانش آموزان کارآئی نداشته باشد . پس بر مسئولین رده بالای نظامی وتربیتی کشور است که دست در دست هم با پشتیبانی و راهنمائی معلمان درارائه وتبیین وترویج فرهنگ ایثارو شهادت، آنها را در این وظیفه دشوار یاری کنند .از سوی دیگر باید این نکته مهم را نیز مد نظر داشت دفاع مقدس سرشار از اسوه هائی است که می تواند دانش آموزان را به خود جلب کند.
مفهوم شهادت در قرآن
در اسلام کشته شدن آگاهانه در راه آرمانی مقدس و پاک که به تعبیر قرآن فی سبیل الله نامیده می‌شود، شهادت نام دارد و کسی که به چنین مقامی دست می‌یابد شهید است، البته پذیرفتن مرگ هنگامی ارزشمند است و قداست دارد که از سویی آگاهانه باشد و از سوی دیگر، رضایت و خشنودی خداوند را در پی داشته باشد(شریعتی، ۱۳۵۷).
واژه‌های شهید و شهادت به دفعات در قرآن مجید تکرار شده است، سوره های مبارک حدید، زمر، نساء، بقره، آل عمران، احزاب، توبه از جمله سوره های قرآن کریم هستند که در آنها واژه شهید وشهادت ذکر شده است:
– «اگر خدا یاریتان کرد، دیگر کسی برشما غلبه نمی‌کند»(سوره آل عمران، آیه۱۵۷)
– «و آنان که در راه خدا کشته شدند، هرگز خداوند اعمالشان را ضایع نمی گرداند، آنها را هدایت کرده و امورشان را اصلاح می فرماید ودر بهشتی که قبلا به آنان شناسانده وارد خواهد کرد»(سوره محمد، آ یات ۴ الی۶).
– «به کشته شدگان در راه خدا مرده نگویید چرا که زنده اند، لکن شما درک نمی‌کنید»(سوره بقره، آیه۱۵۴).
– «هرگز نپندارید که شهیدان راه خدا مرده اند، بلکه زنده به حیات ابدی شدند و در نزد پروردگارشان متنعم خواهند بود»(سوره آل عمران، آیه ۱۶۹).
کنش‌های اجتماعی و ایثار و شهادت
کنش اجتماعی عبارت است از همه رفتارهای انسانی که انگیزه و راهنمای آنها معنی هایی است که کنش‌گر آنها را در دنیا ی خارج کشف می کند. (اسفندیاری، ۱۳۸۰ )
ماکس وبر به‌عنوان یکی از بنیان‌گذارن جامعه‌شناسی، چهار نوع کنش اجتماعی را از یکدیگر متمایز کرده است.
الف- کنش عاطفی که عبارت است از آن نوع کنشی که به‌طور بی واسطه از حال وجدانی و یا خلق فاعل ناشی می‌شود و بر هدف یا ارزشی مبتنی نیست.
ب- کنش سنتی عبارت است از کنشی که از عادت ها، عرف و یا باورهایی که طبیعت ثانویه فرد را تشکیل می‌دهندبر می خیزد.
ج- کنش عقلانی معطوف به هدف عبارت است از کنشی که در آن فاعل کنش هدفی روشن در نظر دارد و همه وسایل برای رسیدن به آن با هم به کار می‌گیرد.
د- کنش عقلانی معطوف به ارزش عبارت است از کنشی که فاعل کنش با پذیرش خطرها به‌نحو عقلانی و اختیاری رفتار می کند نه برای آنکه به نتیجه‌ی برون ذاتی نسبت به اقدام خویش برسد، بلکه به تصوری که خود از افتخار دارد وفادار بماند(آرون، ۱۳۸۴).
منابع
۱- آشوری، داریوش (۱۳۸۶). تعریفها و مفهوم فرهنگ. تهران: آگه.هدف از تحقیق بررسی و تعیین شناخت راه کارهای فرهنگ ایثار و شهادت در بین کودکان و نوجوانان سطح متوسطه در شهرستان لامرد انجام گرفته است. روش پژوهش این پژوهش بصورت پیمایشی در جامعه ۳۰۰۰ نفری دانش آموزان شهرستان لامرد و درسال تحصیلی ۹۰-۱۳۹۱ برای بررسی راهکارهای تقویت – نمونه ای به حجم ۳۴۰ نفر در سال تحصیلی ۹۰-۱۳۹۱ فرهنگ ایثار وشهادت در بین دانش آموزان انجام گرفته است. ایثار و شهادت به عنوان والاترین ارزش های انسانی در دین مبین اسلام مد نظر بوده و همواره بر آن تاکید شده است.
۲- اسفندیاری، خلیل (۱۳۸۰) کارکردیابی و آسیب شناسی فرهنگ ایثار . نشریه رسالت، شماره ۱۰
۳- انوری، حسن ( ۱۳۸۱). فرهنگ بزرگ سخن تهران: سخن.
۴- دهخدا، علی اکبر ( ۱۳۵۲ ). لغتنامه دهخدا تهران: دانشگاه تهران.
۵- شهرویی، شهروز (۱۳۸۶)شهید و شهادت از دیدگاه شهید مطهری تهران : نجابت.
۶- مطهری، مرتضی ( ۱۳۷۶ )قیام و انقلاب مهدی تهران: صدرا.
۷- نورانی، حسین ( ۱۳۸۸ ). آسیب شناسی شیوه های ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه. تهران: دبیرخانه شورای هماهنگی و نظارت بر امر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت.
۸-باقری،خسرو، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران،انتشارات مدرسه، ۱۳۷۹
۹-تقی زاده ،علی ،عوامل معنوی وفرهنگی دفاع مقدس، قم، مرکزتحقیق اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه ، ۱۳۸۰
۱۰-حاجیلری،عبدالرضا، کنکاشی در تغییر ارزش ها، قم ، پژوهشکده فرهنگ و معارف، ۱۳۸۰.
