تعداد صفحات: ۱۲۱ | قابل ویرایش
فهرست
عنوان …………………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه
چکیده …………………………………………………………………………………………………………………………………………………۱
فصل اول :کلیات پژوهش
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..۳
بیان مساله …………………………………………………………………………………………………………………………………………….۵
اهمیت و ضرورت تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………۷
اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………..۹
فرضیات تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………..۹
متغیرهای تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………….۹
فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق
چارچوب نظری تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………….۱۱
درآمد ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..۱۱
خشونت و پرخاشگری …………………………………………………………………………………………………………………………..۱۳
نظریه های مربوط به خشونت و پرخاشگری ورزشی ……………………………………………………………………………………۱۷
نقد و ارزیابی تئوریهای غریزی و زیست شناختی ………………………………………………………………………………………..۲۴
نقد و ارزیابی ………………………………………………………………………………………………………………………………………۳۰
علل و عوامل پرخاشگری در ورزشگاهها ………………………………………………………………………………………………….۴۸
پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………۵۰
پیشینه داخلی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………….۵۰
پیشینه خارجی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………۵۲
فصل سوم : روش تحقیق
روش پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………..۵۸
جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………………………….۵۸
نمونه آماری ………………………………………………………………………………………………………………………………………..۵۸
روش نمونه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………..۵۸
ابزار اندازه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………….۵۸
روش تجزیه و تحلیل داده ها ………………………………………………………………………………………………………………….۵۹
فصل چهارم :تجزیه و تحلیل داده ها
فصل پنجم : بررسی نتایج
نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………………………………………۶۹
پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………………………………………..۷۱
منابع و ماخذ فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………۷۵
منابع و ماخذ لاتین ………………………………………………………………………………………………………………………………..۷۶
ضمائم
پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………………………………………………….۷۹
چکیده
مبنای مقاله حاضر پژوهشی بنیادی است که هدف اصلی آن، آسیب شناسی رفتارهای خشونت آمیز جمعی جوانان در مراسم ورزشی، با تأکید بر مسابقات فوتبال بین تیمهای سرشناس و بازیهای حساس بوده است.
درعین حال، چارچوب نظری و فرضیات تحقیق بگونه ای طراحی شد که منجر به داده های کاربردی برای مسئولان و سیاست گزاران ناجا و مقامات ذیربط کشوری گردد. جامعه آماری انتخاب شده که از این جامعه، با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی نمونه ای انتخاب شدند.
داده ها با اجرای پرسشنامه محقق-ساخته شامل ۴۵ سوال بسته و باز و نیز، از طریق ثبت و ضبط مشاهدات و شنیده های پرسشگران آموزش دیده حاضر دربین تماشاگران و تحلیل محتوای آنچه که طرفداران تیمها ابراز و اظهار می کردند، جمع آوری شد.
تمامی فرضیه های پژوهش تایید شد و عوامل اصلی تاثیرگذار روی رفتارهای خشونت آمیز جوانان به تفکیک عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی،روانی و محرکهای بیرونی یا محیطی شناسایی گردید و سهم هریک از این عوامل تعیین شد.
مقدمه
هدف این مطالعه بررسی علل و عوامل خشونت و پرخاشگری تماشاگران در ورزشگاه ها و راهکارهائی جهت کاهش این معضل اجتماعی است تا با تحلیل کارکرد اجزای تشکیل دهندهی ساختار رفتار تماشاگران ، مشخص شود اختلال در کدام یک از آنها سبب بروز ”سوءکارکرد“ میگردد.
گسترش روزافزون ورزش سبب شده است که مرزهای جغرافیایی، نژادی، قومی، سیاسی و عقیدتی را در نوردد. تحلیل‌گران اجتماعی و فرهنگی در دهههای اخیر به پژوهش دربارهی انواع آداب، مناسک، ارزشها و الگوهای اجتماعی رایج در ورزش مبادرت ورزیده‌اند.
از جمله مسائل مهمی که به ویژه در دو دههی اخیر مورد توجه اندیشمندان اجتماعی و جامعه شناسان قرار گرفته، بررسی و تبیین رویدادها و حوادث خشونت بار مربوط به مسابقات ورزشی است. ”خشونت ورزشی“ چیست و چه عامل‌هایی در بروز آن مؤثر هستند؟
پرخاشگری به رفتار و عملکردی گفته می شود که از روی نیت و قصد قبلی همراه با یک رفتار به منظور آزردن جسمی و روحی انجام گیرد. باید توجه داشت که نیت و هدف آزردن مهم است اگر در پیاده رو شخصی با سرعت در حال راه رفتن باشد و در این بین ، به فرد دیگری برخورد کند ، چون نیت آسیب رساندن را نداشته ، پرخاشگر نیست.
اما اگر به قصد آسیب رساندن به فرد تنه بزند ، پرخاشگر است . از طرف دیگر اگر شخصی در حین سوار شدن در مترو بخواهد عمدا پای فرد دیگری را لگد بزند اما موفق نشود چون عملی صورت نگرفته ، پرخاشگر بحساب نمی آید.در ورزش نیز اینگونه اتفاقات زیاد روی می دهد.(رحمتی ،۱۳۸۰)
بسیاری از اندیشمندان با استفاده از چارچوبهای نظری متفاوت برای پاسخ دادن به این پرسش تلاشکردهاند. تحقیق حاضر به کاوش نمونهای از معضل های اجتماعی حایز اهمیّت در ورزش ، یعنی خشونت و پرخاشگری تاکید دارد.
بیان مساله
ورزش و فعالیّتهای مربوط به آن، زمان و انرژی فراوانی از افراد هر جامعه را به خود اختصاص داده و جایگاه مهمی در فرهنگ جوامع پیدا کرده است. رقابتهای ورزشی، ورزشکاران و تماشاگران را در وضعیتهایی قرار میدهند که ممکن است قواعد، هنجارها و تقسیم کار رایج به آسانی نقض و به رویاروییهای پرخاشجویانه و خشونتآمیز منجر شود.
آشکارترین نمونهی رفتار خشونتآمیز بین طرفداران رشته های مختلف ورزشی، پدیدهی موسوم به”اوباشگری“است که امروزه به شکل نسبتاً سازمان یافتهای در کشورهایی که در زمینه ورزش پیشرفت چشمگیری داشته اند ،به ویژه در اروپا رواج دارد.
پژوهشگران و نظریهپردازان علوم اجتماعی دلایلی را مطرح و تفسیرهای متفاوتی در مورد رفتار اوباشگرانه و خشونت تماشاگران مسابقات ارائه داده اند که گسترهی آن، از دگرگونیهای کلان اجتماعی تا عامل‌های خُرد را دربر میگیرد. با گسترش تدریجی فرهنگ طرفداری و تماشاگری در ورزش، همچنین مسایل پرخاشگرانه آن نظر محققان و پژوهشگران را در سالهای اخیر به خود معطوف داشته است.
برخی از جامعه شناسان پرخاشگری را واکنشی غریزی به ناکامی و رقابت برای دستیابی به منابع میدانند، که عمدتاً از طریق برخورد بدنی تجلی می‌یابد.”اریش فروم“ همهی اعمالی را که سبب آسیب رساندن به شخص، شیی یا جانور دیگر می‌شود یا با چنین قصدی صورت گیرد پرخاشگری مینامد”اسمیت“ و ”بوند“پرخاشگری را هر نوع رفتاری تعریف می‌کنند که به دیگری آسیب وارد می‌سازد.
درآمد
خشونت، پرخاش و پرخاشگری را، از این منظر که در محدوده روابط متقابل اجتماعی تجلی و بروز می یابند، می توان پدیده هایی اجتماعی-روانی تلقی نمود و مطالعات تجربی و تحقیقات نظری آن را در حیطه تتبعات روان شناسی اجتماعی دانست.
با این حال باید توجه داشت که علیرغم توجه وافر صاحب نظران در چند دهه گذشته به مفاهیم خشونت، پرخاش و پرخاشگری و کاربرد وافر آن در زمینه ها و محیطهای اجتماعی به ویژه در محیطهای ورزشی ، هنوز این مفاهیم و نظریه های مربوط به آنان دارای ابهاماتی است که دانش پژوهان را در نحوه بهره گیری از آنها در علوم اجتماعی و علوم رفتاری سردرگم و مردد می کند.
این خود بدان علت است که در ادبیات روان شناسی اجتماعی و جامعه شناسی کجرفتاری همانطور که لوک لامارش، ژوزه دزیل و لوک بدار(۱۹۹۹)متذکر شده اند، واژه های خشونت ، پرخاش و پرخاشگری گرچه در بعضی از متون و منابع به طور مترادف و متناظر به کار رفته اند، اما مفاهیمی با معانی روان شناختی اجتماعی متفاوت اند.
«پرخاش رفتار است، اما پرخاشگری معمولا به عنوان صفت شخصیتی یا سایق بنیادی، یا حتی حالت عاطفی یا نگرش تعریف می شود»(پیشین ۲۱۸).به تعبیر لئونارد برکوویتز(۱۹۹۳)پرخاشگری تمایل نسبتا دائم به ابراز رفتارهای توأم با پرخاش از سوی فرد در موقعیت های مختلف است.
خشونت و پرخاشگری
خشونت ورزشی چیست و چه عواملی در بروز آن مؤثر هستند؟این پرسش چند دهه است که ذهن دست اندرکاران، مقامات ورزشی و نیز اندیشمندان علوم اجتماعی را به خود مشغول کرده است.رفتار طرفداران و تماشاگران فوتبال در برخی موارد به دلیل ارتباط با ایجاد وضعیتها و شرایط پرخاشجویانه می تواند به عنوان رفتاری تهدیدآمیز تلقی شود.در این معنا، عملکرد بسیاری از تماشاگران و طرفداران فوتبال را می توان بعنوان رفتاری پرخاشجویانه و نه خشن، تلقی کرد.
تلاشهای زیادی برای تمایز بین پرخاشگری و خشونت صورت پذیرفته است.اما اکثر این تلاشها چندان روشنگرانه نبوده اند.گاهی از واژه پرخاشگری برای توصیف رفتار عصبی خشونت آمیز با نیت صدمه زدن به دیگری و یا آسیب وارد کردن به اموال و داراییها استفاده می شود.گاهی نیز مراد از پرخاشگری ناظر به توصیف فعالیتهای مخاطره آمیز است.بنا بر این، یک فرد پرخاشجو ممکن است توسط برخی فردی خشن و منفور، و توسط برخی دیگر فردی پر تحرک و سختکوش در نظر گرفته شود.
منابع و مآخذ
۱- ارونسون، الیوت (۱۳۶۹) ”روانشناسی اجتماعی“، ترجمهی حسین شکرکن، تهران، رشد.
۲- رحمتی ، محمد مهدی(۱۳۸۰). عوامل جامعه شناسانه خشونت و پرخاشگری در فوتبال. دانشگاه گیلان.
۳- ریتزر، جورج (۱۳۷۴) ”نظریهی جامعهشناسی در دوران معاصر“، ترجمهی محسن ثلاثی، چاپ دوم، انتشارات علمی.
۴- ژانورن، پاتریس (۱۳۶۷) “وندالیسم، بیماری جهانی خرابکاری “، ترجمهی فرخ ماهان، مجله دانشمند.
۵- فتحی، هوشنگ (۱۳۶۳) ” فوتبال، خشونت، سیاست“، تهران ، انتشارات مجرد.
۶- فروم، اریش (۱۳۶۱) ”هنر عشق ورزیدن“،ترجمه پوری سلطانی،انتشارات مروارید.
۷- محسنی تبریزی، علیرضا (۱۳۷۹) ”مبانی نظری و تجربی وندالیسم:مروری بر یافته های یک تحقیق“، نامه علوم اجتماعی ، دانشکدهی علوم اجتماعی دانشگاه تهران .
۸- ویلیامز، جان؛دانینگ، اریک؛و مورفی، پاتریک (۱۳۷۹) ”کندوکاوی در اوباشیگری در فوتبال“، ترجمه و تلخیص حسن افشار، تهران ، نشر مرکز.
