تعداد صفحات: ۳۷ | قابل ویرایش
چکیده
این پژوهش تحت عنوان «چگونگی کاهش اضطراب سوادآموزان هنگام بازدید راهنمایی تعلیماتی» ؛ در مرکز یادگیری محلی شهید ادیبی شهرستان دزفول انجام گرفت. هدف اصلی آن شناسایی علل و عوامل اضطراب سوادآموزان در هنگام بازدید راهنمای تعلیماتی و برطرف کردن و یا کاهش این علل و عوامل بوده است.
اقدام صورت گرفته که عبارت از ، تغییر در نگرش در رفتار آمزشیار و سوادآموز نسبت به راهنمایی تعلیماتی اثربخش کردن بازدید در زمینه بهبود کیفیت تدریس بود، باعث گردید تا پژوهش گر به اهداف گفته شده دست یابد . در جریان پژوهش مشخص شد که توجه به اصول و فنون بازدید و تغییر نگرش آموزشیار و سوادآموزان نسبت به بازدید و اجرای آن در کلاس ها تأثیر شگرفی در نگرش های عاطفی سوادآموزان ، نتایج بازدید و حتی خود پنداره راهنمای تعلیماتی نسبت بر فعالیت شغلی و ویژگی های شخصیت خود بر جا می گذارد.
مقدمه
مسئله مبارزه با بی سوادی و گسترش آموزش بزرگسالان از مسائل عمده ای است که مورد توجه کشورهای مختلف جهان قرار گرفته است. و به دلیل ارتباط و همبستگی رشد اخلاقی ، فرهنگی و اقتصادی هر جامعه با افزایش تعداد بی سوادان، سرمایه گذاری در این زمینه و تلاش برای مبارزه با بی سوادی و ریشه کن کردن آن در هر جامعه بویژه در جامعه اسلامی یک ضرورت اجتماعی ، اخلاقی و انسانی و الهی است. که پس از پیروزی انقلاب اسلامی بنیان گذار کبیر انقلاب اسلامی با درک عمیق از مشکلاتی که بر اثر بی سوادی مردم در جامعه بروز ظهور می یابد.، طی فرمانی موضوع بسیج سوادآموزی را صادر کرد و در هفتم دی ماه سال ۱۳۵۸ سازمان نهضت سوادآموزی با هدف باسواد کردن خیل عظیم بی سوادان کشور تشکیل شد.
حضرت امام(ره) به منظور تقویت برنامه سوادآموزی حجه الاسلام والمسلمین قرائتی را به عنوان نماینده خویش در این سازمان منصوب نمود مهم ترین هدف های نهضت سوادآموزی عبارتند از: آموزش خواندن و نوشتن ، یادگیری شکل نوشتاری و شفاهی زبان و درک پیام های کتبی و شفاهی ، شناخت فرهنگ ملی و محلی ، درک اهمیت اتحاد و همبستگی ، دریافت اهمیت بهداشت و تنظیم خانواده و تغذیه مطلوب تر.
برای رسیدن به این هدف ها بررسی وضعیت سواد و عواملی که در حیطه ی کار سوادآموزی درگیر می باشند و مبارزه با موانع و مسائل و مشکلات موجود بر سر راه آموزش در کشور، استان و شهرستان از اهمیت خاصی برخوردار است ، چرا که بدون توجه به آن امکان دست یابی به یک حرکت مفید و ثمربخش غیر ممکن است. امروزه نظارت و راهنمایی بخش حیاتی از مدیریت هر سازمانی است. کاربرد آگاهانه نظارت با سازمان و تمامیت آن پیوند جدایی ناپذیری دارد.
بیان مسئله (توصیف وضعیت موجود)
این پژوهش به بررسی علل و عوامل ایجاد اضطراب سوادآموزان هنگام بازدید راهنمایی تعلیماتی و راه های کاهش و یا برطرف کردن آن می پردازد.
اضطراب به عنوان یک پدیده متداول و مهم آموزشی رابطه تنگاتنگی با عملکرد و پیشرفت تحصیلی سواد آموزان دارد این پدیده مهم شناختی – هیجانی که نقش بسزایی در عملکرد تحصیلی سواد آموزان ایفا می کند. چند دهه است که مورد توجه روانشناسان قرار گرفته است.
عوامل متعدد و بی شماری هستند که باعث اضطراب می شود و یا اضطراب را تشدید می کنند برای سهولت کار، اضطراب تحصیلی سواد آموزان بزرگسالی را که، با وجود مسائل و مشکلات زندگی روزمره خود به امر تحصیل مبادرت کرده اند را دسته بندی و به آن دسته از مسائل می پردازیم که در حیطه آموزشی و کلاس درس برای او بوجود می آید.
امروزه اکثر صاحب نظران آموزشی بزرگسالان معتقدند که سواد آموزی یک تخصصی بوده و برای آن افراد متخصص و کارآمد لازم است فلذا باید عاملان سواد آموزی از کارایی و مدیریت آموزشی لازم برخوردار باشند. یکی از مسائل و مشکلات و نارسائی های موجود در مسیر سواد آموزی نگرشی است که از بازدید راهنمایان تعلیماتی در ذهن همگان بویژه سواد آموزان و آموزشیاران موجود می باشد. که زیر بنای آن از زمان های گذشته پایه ریزی شده و فعلاً هم وجود دارد.
پیشینه نظارت آموزشی و راهنمای تعلیماتی
در جزوه ای تحت عنوان نظارت و راهنمای تعلیماتی آقای مصطفی نیکنامی بر این باور است که : سیستم آموزشی هر کشوری یک سیر منحصر به فرد و مختص به خود را داشته است که تحت تأثیر عوامل تاریخی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و مسائل خاص فرهنگی آن کشور بوده است. اگر چه برخی از کشورها ممکن است تصور کنند که دارای بهترین سیستم آموزشی موجود هستند.
مع الوصف با مقایسه سایر سیستم های آموزشی ممکن است این تصور نادرستی باشد : زیرا هر سیستمی دارای معایب و محاسنی است که سیستم های دیگر فاقد آن هستند و ادعا کرده است که تاکنون هیچ سیستم ایده آلی برای آموزش و پرورش کودکان و همه مسائل و مشکلات مربوط به آن ها ابداع نشده است.
لیکن همه جوامع در صدد یافتن بهترین و مؤثرترین و کارآمدترین شیوه ها به منظور پاسخ گویی به نیازهای روز افزون فراگیران و جامعه می باشد. نویسنده به این نتیجه رسیده است که نظارت و راهنمایی یکی از کارکردهای مهمی است که برای اداره یک سیستم آموزشی خوب و پویا ضرورت تام دارد وظیفه اصلی نظارت و راهنمای تعلیماتی اصلاح و بهبود وضع آموزشی است. در کوششی که به منظور اصلاح وضع آموزش بعمل می آید.
منابع اقتدار راهنمایان آموزشی
مقاله ای تحت عنوان منابع اقتدار راهنمایان آموزشی در فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش به چاپ رسیده است . در این مقاله دکتر محمدحسین پرداختچی کارکردهای مختلفی را به مدیران و راهنمایان آموزشی نسبت می دهد که اساسی ترین و مهم ترین آن ها «رهبری» است.
رهبری مستلزم نفوذ و تأثیرگذاری بر افراد است. قدرت یا اقتدار نیز ارتباط بسیار نزدیکی با مفهوم رهبری دارد. زیرا اقتدار از روش هایی است که رهبر از طریق آن بر رفتار پیروان اثر می گذارد. نگارنده بر این باور است که روزی فرا خواهد رسید که راهنمایی لازم نباشد.
روزی فرا خواهد رسید که نوعی از راهنمایی تعلیماتی بوجود خواهد آمد که در آن هیچ گونه نظارت، ارزشیابی و ارائه برنامه های ضمن خدمت آن چنان که امروزه متداول است لازم نباشد. در این مقاله، اقتدار راهنمای بر ترکیبی از منابع دیوان سالارانه را و روان شناختی و فنی- منطقی شناخته شده است زیرا این حقیقتی است که امروزه به تدریس به عنوان یک کارمزدی نگریسته می شود و نه یک امر جمعی، تا زمانی که تدریس یک کارمزدی تلقی شود.
نظارت و راهنمایی آموزشی به عنوان رفتار سازمانی
عباسپور در مقاله ای تحت عنوان نظارت و راهنمایی آموزشی به عنوان رفتار سازمانی نظارت را بخش حیاتی هر سازمانی بر شمرده است و اعتقاد دارد کاربرد آگاهانه نظارت با سازمان و تمامیت آن پیوند جدایی ناپذیری دارد و تشخیص و ضرورت امر نظارت در مدیریت سازمانی این است که مسئولیت اساسی هر مدیری را در نهایت حفظ موجودیت سازمان بدانیم.
کنترل غالباً معنای منحنی نامطلوبی دارد زیرا به نظر می رسد اعمال کنترل آزادی عمل فردی را تهدید می کند حال آن که نظارت با در نظر گرفتن جوانب انسانی و روابط انسانی در سازمان تلویحاً بر آن است تا حرمت و شأن و مقام انسان در سازمان را نیز مدنظر و توجه قرار دهد نویسنده در پایان نتیجه می گیرد که ناظر و راهنمای آموزشی در هر سطح و رده ای که باشد برای اثر بخشی و کارآیی در سازمان آموزشی باید درک درست و عمیقی از پیوندهای حاکم بر نظام یادگیری و آموزش بداند و اهمیت و نقش نظارت و راهنمایی آموزشی را در سه مدل مکانیکی، ارگانیکی و سیستمی دسته بندی کند.
فهرست منابع
- عباسپور ، عباس : «نظارت و راهنمایی آموزشی به عنوان رفتار سازمانی» فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش ، تهران ، دوره چهارم
- عسکریان، محمد، «نظارت و راهنمایی » بپی کپی ، تهران ، دانشگاه پیام نور، ۱۳۷۱
- نیکنامی، مصطفی «نظارت و راهنمایی تعلیماتی و جایگاه آن در آموزش و پرورش»، تهران سال دوم شماره ۵، بهار ۱۳۷۳
- پرداختچی، محمد حسن : «منابع اقتدار راهنمایان آموزشی » فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش ، تهران سال دوم ، شماره ۵ زمستان ۱۳۸۷
- نیکنامی ، مصطفی : «نظارت و راهنمایی تعلیماتی» تهران ، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی ، دانشگاه علامه طباطبایی ۶۵-۱۳۵۴
- دلاور، علی : «روش های تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی» چاپ پنجم ، انتشارات پیام نور
- نظارت در مدیریت ، مرکز آموزش عالی فرهنگیان ، خرم آباد، ۱۳۷۴
- نیک نژاد، حمید «بررسی اثرات نقش راهنمایان تعلیماتی در بهبود کیفیت تدریس معلمان» خرم آباد، مرکز آموزش عالی آیت اله کمال وند ۱۳۷۴.
