تعداد صفحات: ۹۳ | قابل ویرایش
مقدمه
از آنجا که در تدوین سند برنامهی درسی ملی، بر ضرورت انطباق برنامههای درسی با نیازها و احتیاجات اقتصادی، اجتماعی و نیز غلبه آموزشهای نظری بر احتیاجات زندگی، واقعیتها و نیازهای موجود تأکید شده است، لذا تلاش در راستای بررسی عواملی که در خصوص برنامههای مربوط به هوشمند سازی مدارس میباشند، از سوی برنامهریزان و کارشناسان و محققان یک ضرورت محسوب می شود.
تحقیقات کنونی نشان می دهد که استفاده از کامپیوتر میتواند به درک دانشآموز از خود و جامعه پذیری وی کمک نماید، به این منظور حرکت مدارس به سمت هوشمند شدن و بهرهگیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در نظام یاددهی و یادگیری و متعاقباً طرح و تدوین برنامه های درسی پاسخگو برای دانش آموزان در چنین مدارسی، انگیزه یادگیری را در آنها افزایش می دهد.
بیان مسأله
روش سنتی که امروزه درمدارس ما استفاده میشود راه مناسبی برای همخوانی با این جریان نمی باشد. در مدارس فعلی، دانش آموزان به کلاس درس می روند بدون اینکه از توانائیها واستعدادهای فردی آنها درک درستی داشته باشیم. اگر ارزشیابی تشخیصی نیز انجام شود برای آن است که دانش آموزان را در کلاسهای مختلف بر حسب استعداد گروهبندی کنند تا در صد قبولی بیشتری داشته باشند.
نقاط قوت وضعف فردی دانش آموزان بطور کلی نادیده گرفته می شود وسبک های مختلف آموزشی متناسب با نیاز آنها فراهم نمی شود. بنابراین لازم است شیوه تدریس و آموزش به گونهای انجام شود و تغییر کند که به جای انتقال دانش و مطالب علمی به دانشآموزان آن ها را در جریان یادگیری نسبت به شیوههای قبل فعالتر شود.
از آنجا که کمبودها وچالشهای زیادی در ارتباط با امر هوشمند سازی مدارس وجود دارد، لذا بررسی و پژوهش در مورد این مشکلات به عنوان یک امر مهم مورد توجه قرار گرفت. امید است نتایج این تحقیق بتواند در بهبود اجرای طرح هوشمندسازی مدارس واقعشود.
پیشینه تحقیق
علیرغم تکامل روزافزون مدارس هوشمند و حرکت شتابان کشورهای در حال توسعه به سوی آن ،تحقیقات پیمایشی اندکی در حوزه ی چالش های توسعه این مدارس صورت گرفته است.برای مثال( یعقوب، موحد نور و آزمان،۲۰۰۵) فعالیت های یاد دهی و یادگیری در مدارس هوشمند مالزی را مورد مطالعه قرارداده، میزان آمادگی معلمان و دانش آموزان برای یاددهی و یادگیری زبان انگلیسی در محیط مدرسه هوشمند بررسی کرده. آنها داده های خود را از طریق مصاحبه و پرسشنامه جمع آوری نمودند.
نتایج تحقیق یعقوب و همکارانش نشان می دهد که معلمان آمادگی لازم را داشته و نسبت به نقش جدید خود در محیط آموزشی پویا نظر مساعدی دارند.با این وجود نتایج تحقیق در مورد دانش آموزان نشان می دهد اکثر آنها آمادگی لازم را ندارند(همان منبع). در تحقیقی دیگر، فعالیتهای مدیریتی در مدارس هوشمند مالزی را مورد بررسی قرار دادند. مطالعه ی آنها نشان می دهد وظایف مدیریتی مربوط به ارزشیابی دانشآموزان ،برنامه زمان بندی، گزارشات مدیریتی و حسابداری، بیشترین میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در این مدارس را به خود اختصاص داده بود.
معرفی مدرسه هوشمند
مدرسه هوشمند واقعی مدرسه ای است که آموزش در آن هوشمند شده باشد و نیاز کنونی جامعه آموزشی ماتغییر و حرکت به سوی هوشمندسازی آموزش و آموزش بر اساس نیازها و استعدادها است.
مدرسه هوشمند (smart school) در واقع مرحله برتری در کاربری فناوری اطلاعات در نظام آموزش کشور است. مدرسه هوشمند، مدرسهای است که مدیریت و کنترل آن مبتنی بر فناوری شبکه و رایانه است ومحتوای بیشتر درسهای آن الکترونیکی است و نظام ارزشیابی و نظارت آن نیز هوشمند( الکترونیکی) است.
مدرسه هوشمند متعهد است که فرصتهای آموزشی برابری را برای همه دانش آموزان با انواع استعدادها ونیازها فراهم کند. این تعهد به همه افراد دست اندرکار تعلیم وتربیت مربوط می شوداین افراد عبارتند از: معلمان، مدیران مدارس، کارکنان پشتیبانی، اولیاء وجامعه. همه این افراد باید بتوانند وآماده کمک به دانش آموزان در مدارس هوشمند باشند.
اهداف مدرسه هوشمند
ابزار ویژه مدرسه هوشمند که توانمندی دانشآموز نیز تلقی میشود، تسلط بر زبان انگلیسی به معنی درک مطلب و استفاده از کامپیوتر به معنی امکان استفاده از نرم‌افزارها و توانمندی ورود عالمانه و هدفمند به فضای اینترنت است. در واقع دانشآموز به این ابزارها مجهز میشود تا در آینده با مواجهه دفعی روبه‌رو نگردد.
در مدرسه هوشمند، ضمن افزایش سرعت حل تمرین به تبع افزایش کمی حل تمرین، با اجرای سیستم هشدار و راهنمایی به دانشآموز حین انجام تمرین، کیفیت نیز افزایش می‌یابد. همچنین مجموعه اطلاعات ثبت شده در این بخش نظیر میزان دقت دانشآموز در حل تمرین، سرعت و میزان صرف وقت میتواند نظام آموزشی را در هدایت تحصیلی و ارزیابی وی یاری رساند.
گام بعدی، برگزاری آزمون است. نظام آموزش سنتی در این بخش هم دچار ضعف‌های کیفی و کمی است که هر دو ضعف با تمهیدات نظام مدرسه هوشمند به راحتی مرتفع میشود. آزمون در مدرسه هوشمند یک اتفاق نادر و پر‌استرس و اتفاقی در گزینش معلومات و توانمندی‌های دانشآموز نخواهد بود. در واقع در مدرسه هوشمند، هر آنچه فراگرفته میشود، بارها در حداقل زمان و با بهترین راندمان میتواند مورد سؤال واقع شود وهمه نتایج آنبرای ارزیابی میزان موفقیت فرآیند آموزش ثبت شود.
همچنین نظیر بخش اول یعنی ارائه مطالب، در بخش‌های تمرین و آزمون نیز، مجموعه دانشآموزان به‌طور فردی با فرآیند آموزش روبه‌رو می‌شوند و هر کس مطابق استعداد و توان و انرژی خود پیشرفت می‌کند وهرگز دانشآموزان پیشرو، برای دیگری متوقف نمی‌شوند. همان‌گونه که دانشآموزان عقب‌تر مانده، به دلیل جاماندن، مجبوربهعبورسطحیازمطالبی که هنوز به درستی فرا‌نگرفته‌اند، نخواهند شد. یک دانشآموز دوست دارد ازیادگیری یک درس به صورت سطحی و درحد ضروری عبور کند و دریک زمینه که مورد علاقه اوست، بسیار بیش از آنچه انتظار نظام آموزشی است، تعمق کند.
منابع تحقیق
- جعفری حاجتی، ام کلثوم. (۱۳۸۵)، ارزیابی طرح مدرسه هوشمند در دبیرستانهای تهران، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تربیت معلم تهران .
- زمانی عشرت؛قصابپور بیتا وجبلعاملی جلال(۱۳۸۸)،بررسی نقاط ضعف،قوت،فرصتها وتهدیدهای فراوری مدارس هوشمند.
- سازمان آموزش وپرورش شهر تهران، (۱۳۸۴)، پیشنویس سند راهبردی مدارس هوشمند. وب سایت آموزش وپرورش شهر تهران، (۱۳۸۶).
- سرمد، زهره؛ بازرگان،عباس و حجازی،الهه.(۱۳۸۲)روشهای تحقیق در علوم رفتاری، تهران انتشارات آگاه، چ ۷.
- شهامت دهسرخ، فاطمه.(۱۳۸۵). بررسی خود تنظیمی و سبکهای شناختی با عملکرد دانشآموزان در مدارس هوشمند و مقایسه آن با محیط سنتی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تربیت معلم.
- عطاران،محمد.(۱۳۸۳).طراحی و اجرای چند رسانهای در کلاس درس،مقاله استخراج شده از پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم.
- محمودی،جعفر؛نالچیگر،سروشابراهیمی، سید بابک و صادقیمقدم، محمدرضا(۱۳۸۷)بررسی چالشهای توسعه مدارس هوشمند در کشور، نوآوریهای آموزشی، شماره۲۷، پاییز۱۳۸۷.
