پایان نامه نقش دعا و نیایش و کاهش اضطراب در دانشجویان

تعداد صفحات: ۹۲ | قابل ویرایش

فهرست

عنوان ……………………………………………………………………………………………………………………………صفحه

چکیده …………………………………………………………………………………………………………………………………۱

فصل اول : طرح تحقیق

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………….۳

بیان مسئله …………………………………………………………………………………………………………………………….۶

ضرورت و اهمیت تحقیق ………………………………………………………………………………………………………..۸

اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………….۹

فرضیات پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………۱۰

تعاریف عملیاتی و نظری پژوهش ……………………………………………………………………………………………۱۰

فصل دوم : پیشینه تحقیق

مبانی نظری تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………….۱۴

رابطه دین و اضطراب ……………………………………………………………………………………………………………۱۴

مداخله های معنوی  ……………………………………………………………………………………………………………..۱۵

تغییر در نگرش …………………………………………………………………………………………………………………..۱۷

نظریه های تغییر نگرش ………………………………………………………………………………………………………..۱۸

مذهب و نوجوانی ……………………………………………………………………………………………………………….۱۸

دعا و نیایش ،پناهگاهی در برابر اضطراب  ………………………………………………………………………………..۲۰

اضطراب چیست ………………………………………………………………………………………………………………….۲۱

اضطراب ، مثبت یا منفی ……………………………………………………………………………………………………….۲۱

دعا و نیایش ……………………………………………………………………………………………………………………….۲۲

دعا و نیایش ،نیاز فطری بشر …………………………………………………………………………………………………..۲۲

آرامش در پرتو دعا و نیایش ………………………………………………………………………………………………….۲۳

مثبت گرایی به وسیله ی دعا و نیایش برای غلبه بر اضطراب …………………………………………………………۲۳

ایمان به خدا و نقش آن در کاهش اضطراب …………………………………………………………………………….۲۴

تعاریف «اضطراب» ……………………………………………………………………………………………………………..۲۶

تعریف «ایمان » …………………………………………………………………………………………………………………..۲۷

دیدگاه های نظری درباره اضطراب …………………………………………………………………………………………۲۸

ایمان مذهبی و کاهش اضطراب …………………………………………………………………………………………….۳۶

پیشینه عملی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………۴۵

فصل سوم : روش تحقیق

جامعه و نمونه ی آماری ……………………………………………………………………………………………………….۵۰

ابزارگرداوری اطلاعات ………………………………………………………………………………………………………..۵۰

تجزیه و تحلیل داده ها ………………………………………………………………………………………………………….۵۱

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

فصل پنجم : بررسی نتایج

نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………..۶۹

پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………………………….۷۲

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………..۷۴

ضمائم

پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………………………………………۷۸

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی رابطه پایبندی به دعا و اضطراب، با توجه به متغیر‌های جمعیت‌شناختی در دانشجویان دانشگاه آزاد شهر علامرودشت پرداخته است. به همین منظور، تعداد ۶۰ نفر از دانشجویان دختر و پسر این دانشگاه به شیوه نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب، و به وسیله پرسش‌نامه میزان پایبندی به دعا و اضطراب‌سنج اشپلبرگر مورد آزمون قرار گرفتند.

هدف این پژوهش تعیین رابطه بین میزان پایبندی به دعا و اضطراب در دانشجویان با توجه به متغیر‌های جمعیت‌شناختی بود. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین میزان پایبندی به دعا و اضطراب رابطه منفی (۲۵/۰ ـ = r) وجود دارد و بین سن و اضطراب در افراد معتقد به دعا، همبستگی منفی (۲۶/۰ ـ = r) وجود دارد. نتایج آزمون t و تحلیل واریانس بیانگر آن بود که بین جنسیت و اضطراب و گروه‌های تحصیلی علوم انسانی، فنی ـ مهندسی، علوم پایه و دانشجویان متأهل و مجرد، تفاوت از لحاظ آماری معنا‌دار نیست و بین دانشجویان بومی و غیر‌بومی از لحاظ اضطراب، تفاوت معنادار است.

مقدمه

یکی از عواملی که در سلامت روانی انسان در جوامع کنونی تأثیر بسیار گذاشته و روز‌به‌روز بر میزان آن افزوده می‌گردد، پدیده اضطراب است که حالتی از متناسب نبودن انسان با محیط زندگی‌اش است؛ به‌طوری‌که از دیدگاه بسیاری از صاحب‌نظران علوم رفتاری، قرن حاضر «قرن اضطراب» نامیده می‌شود. اضطراب، یک احساس منتشر بسیار ناخوشایند و اغلب مبهم و همراه با دلواپسی است که با یک یا چند نوع از احساس‌های جسمی همراه می‌گردد؛ مانند خالی شدن سر، تنگی قفسه سینه، طپش قلب، تعریق، سردرد، بیقراری و میل برای حرکت از علائم شایع می‌باشد.

امروزه توجه و گرایش به معنویت و مذهب به‌طور اعم و دعا به‌طور اخص، و ارتباط دائمی انسان با خالق هستی و اعتقاد به وجود دائمی او در لحظه‌های حساس، تأثیر بسزایی در ایجاد بهداشت روانی سالم و درمان بیماری‌های جسمی و روانی می‌تواند داشته باشد.

محققان به این نتیجه دست یافته‌اند که بین روش مقابله مذهبی و سلامت روانی، ارتباط و همبستگی مثبتی وجود دارد؛ یعنی به هر میزان فرد در مسائل و مشکلات زندگی از مذهب بهره گیرد، از سلامت روانی بالایی برخوردار خواهد بود.

همچنین نتایج پژوهش‌ها نشان داد که بین دعا و اضطراب (حالتی و صفتی) رابطه منفی وجود دارد؛ به این صورت که با افزایش میزان پایبندی به دعا، از سطح اضطراب افراد کاسته می‌شود.

افزون بر این، نتایج بیانگر آن است که افرادی که به‌صورت دسته‌جمعی به کلیسا می‌روند و به نیایش می‌پردازند، در زندگی کمتر دچار استرس می‌شوند؛ گروه نیایش‌گر می‌کوشد در خارج از کلیسا شبکه ارتباطی بین خود و گروه نیایش به‌وجود آورد تا در هنگام بروز سختی‌ها و مشکلات یاریگر هم باشند.

بیان مساله

شکل گیری برخی گرایش ها در افراد بدین دلیل صورت می گیرد که آنها را قادر می سازد بر محیط اجتماعی مسلّط شوند و ارتباطات مهمی را با دیگران برقرار سازند. گرایش ها از سه نوع اطلاعات به دست می آیند: باورها (در مورد ویژگی های مثبت یا منفی موضوع گرایش)، احساسات و عواطف (در مورد موضوع) و اطلاعات (در مورد اعمال گذشته و حال نسبت به موضوع گرایش). گرایش به محض شکل گیری، ارتباط نزدیکی با شناخت در حدود موضوع پیدا می کند. بسیاری از صاحب نظران و اندیشمندان بر این باورند که مذهب تأثیر انکارناپذیری بر سلامت روح و جسم و دیگر ابعاد زندگی بشر دارد.

یکی از مفاهیم ضروری مورد بحث دنیای پیچیده انسان که قدمتی به بلندی هستی وی دارد مفهوم سلامتی به نظر وی، سلامتی مستلزم این است که فرد طیف تعادل و مسیر هدفمند را با محیط، یعنی

جایی که کنشوری خود را در آن آشکار می سازد، نگه دارد. برخی از نویسندگان مفهوم سلامتی را مترادف با کیفیت زندگی روانکاوان برخورد بدبینانه ای با این اصطلاح داشته و انسان سالم را افسانه ای بیش نمی دانند. در عین حال، سلامت نسبی روانی را حاصل تعامل میان قسمت های مختلف شخصیت و از جمله «نهاد»، «خود» و «فراخود» و مقتضیات محیط تعریف می کنند و بهنجاری را میانجی گری صحیح و منطقی «خود» بین دو قسمت نهاد و فراخود می دانند.

رابطه دین و اضطراب

دیل کار نگی روان شناس معروف می گوید: امروز جدیدترین علم یعنی روانپزشکی همان چیزهایی را تعلیم می دهد که پیامبران تعلیم می دادند.چرا؟ به این علت که پزشکان رومی دریافته اند ، دعا و نماز و داشتن یک ایمان محکم به دین ، نگرانی ،‌تشویش ، هیجان و ترس، که موجب بیشتر نا خوشی هاست را، از بین می برد و انسان را  گرفتار امراض عصبی نخواهد نمود.

دکتر الکسین کارل می گوید : نماز و دعا قویترین نیرویی است که انسان می تواند تولید کند.

تعریف دین: فرهنگ آکسفورد دین را عبارت از شناسایی یک قدرت نامرئی برتر که بر سرنوشت انسان تسلط داشته و واجب الاحترام و اطاعت باشد تعریف می کند. در تعریف دیگر از اریک فروم دین عبارت است از هر سیستم فکری یا عملی مشترک بین یک گروه که الگوی  جهت گیری و مرجع اعتقاد و ایمان افراد آن گروه است.

تاثیرات دین: با توجه به نیازها و ویژگیهای بدنی و روانی انسان دین در شرایط کنونی جهان از نظر شخصی و اجتماعی وسیله ای کار ساز و سودمند است. از نظر شخصی وقتی فرد خود را در این دنیا تنها و بی پناه احساس می کند و در برابر دشواریها و رمز و راز جهان  آفرینش دچار حیرت و سردرگمی می شود بیش از همه به او آرامش روانی می بخشد.

مداخله های معنوی

ریچارد و برگین نوعی راهبرد معنوی برای استفاده در مشاوره و روان درمانی مطرح می کنند و آن گاه با ذکر جزئیات، فهرست کلی مداخله های ممکن را توضیح می دهند. این مداخله ها عبارتند از: دعا کردن برای مراجعان و ترغیب آنان به دعا کردن ، بحث کردن در مورد مسائل الهی، استفاده از نوشته های کتاب مقدس در امر درمان ، استفاده از فنون تن آرامی معنوی و تصویرسازی، ترغیب مراجعان به ایثار و بخشش  ،کمک کردن به مراجعان برای هماهنگ  و هم خوان بودن با ارزش های معنوی،  خود فاش سازی عقاید و تجربه های معنوی، مشاوره با رهبران مذهبی و استفاده از کتاب درمانی مذهبی.

به نظر این افراد استفاده از کتاب ها و نو شته های مقدس رایجترین روش مداخله ای معنوی درمانگران بوده است. و به درمانگرانی که تمایل دارند این روش را به کار بگیرند پیشنهاد می کنند تنها از متونی بهره بگیرند  که با باورهای معنوی مراجعانشان متناسب باشد.

این رویکرد شامل موارد زیر است:نقل و نوشته های مقدس برای مراجعان  توسط درمان گر و تفسیر این نوشته ها برای مراجعان ، اشارهء غیر مستقیم به نوشته ها و آشکار سازی یا آموزش مفاهیم مذهبی، ربط دادن داستان های متون مقدس به زندگی  روزمره،  تشویق کردن مراجعان به خواندن و مطالعه متون مذهبی خارج از جلسات درمان ، استفاده کردن از نوشته های مقدس برای برخورد با باورهای غیر منطقی مراجعان.

منابع

۱ـ آهنگر، طلعت، دعا (نیایش) و تاثیر آن بربهداشت روانی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن،۱۳۷۲.

۲ـ آلیانی، زهرا، رابطه دعا با میزان اضطراب در دانشجویان، پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه تبریز،۱۳۸۲.

۳ـ جلیل‌وند، محمدامین، «بررسی رابطه نماز با اضطراب»، دانش و پژوهش در روان‌شناسی، ش ۳، ۱۳۸۰.

۴ـ رضا ناظمیان، انسان و دین، تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، ۱۳۶۹;

۵ـ زهرا رازفر، «بررسى نقش باورهاى دینى در خویشتندارى نوجوانان تهران»، دانشگاه الزهرا، ۱۳۷۹;

۶ـ سرگلزایی، محمدرضا و همکاران تاثیر فعالیت های مذهبی برافسردگی، اضطراب، سوء مصرف مواد، همایش بین المللی تاثیر دینی در بهداشت روانی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، ۱۳۷۹.

۷- طاهره سهرابیان، «بررسى تأثیر نگرش مذهبى بر سازگارى فردى و اجتماعى دانش آموزان استان لرستان»، دانشگاه الزهراء، ۱۳۷۹;

۸ـ عبدالعظیم کریمى، رویکرد نمادین به تربیت دینى با تأکید بر روش هاى اکتسابى، انتشارات قربانى، ۱۳۷۴;

۹- على اصغر صباغ پور، «بررسى نگرش مذهبى جوانان ذکور تهران (۲۲ـ۱۷ ساله) و عوامل مؤثر بر شکل گیرى آن»، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۹;

۱۰ غباری بناب، باقر، روش‌های مقابله مذهبی در بین دانشجویان و تاثیر آن در سلامت روانی، سمینار بهداشت روانی دانشجویان ، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران،۱۳۷۹.

۱۱- غلام عباس توسلى، نظریه هاى جامعه شناسى، چ اول، تهران، سمت، ۱۳۶۹.