تعداد صفحات: ۱۱۷ | قابل ویرایش
فهرست
عنوان ………………………………………………………………………………………………………..صفحه
فصل اول :طرح پژوهشی
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………۱۸
بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………….۲۱
فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………………………………..۲۳
تعریف فرضیه ………………………………………………………………………………………………۲۳
انواع فرضیه ………………………………………………………………………………………………….۲۴
فرضیات این تحقیق …………………………………………………………………………………………۲۶
اهمیت و ضرورت پژوهش ………………………………………………………………………………۲۷
اهداف پژوهش ……………………………………………………………………………………………..۲۸
کاربرد پژوهش ……………………………………………………………………………………………..۲۸
فصل دوم :پیشینه تحقیق
مبانی نظری …………………………………………………………………………………………………۳۱
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………..۳۱
عنوان …………………………………………………………………………………………………………..صفحه
تعریف خلاقیت از دیدگاه عموم مردم ……………………………………………………………………۳۲
مولفه های شاخص خلاقیت …………………………………………………………………………………۳۳
تعاریف خلاقیت از نظر روانشناسان و دانشمندان ……………………………………………………….۳۴
فرایند خلاقیت…………………………………………………………………………………………………….۳۵
عوامل موثر در خلاقیت ……………………………………………………………………………………….۳۸
تاخیر خانواده در پرورش خلاقیت…………………………………………………………………………..۳۸
الگوی پرورش خلاقیت در مدرسه …………………………………………………………………………۳۹
ویژگی های اشخاص خلاق ………………………………………………………………………………….۴۱
توصیه های تربیتی برای رشد خلاقیت ……………………………………………………………………..۴۲
علت از بین رفتن قوه خلاقیت ……………………………………………………………………………….۴۴
موانع خلاقیت ……………………………………………………………………………………………………۴۶
سابقه عملی تحقیق …………………………………………………………………………………………….۴۸
سابقه تحقیق در ایران …………………………………………………………………………………………۵۱
عنوان …………………………………………………………………………………………………………صفحه
توضیح مختری درباره پیشینه تحقیق ……………………………………………………………………….۵۳
خلاقیت و راه های پرورش آن………………………………………………………………………………۵۴
فصل سوم : روش های پژوهشی
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………….۵۷
روش پژوهشی…………………………………………………………………………………………………….۵۸
ابزار جمع آور ی داده ها …………………………………………………………………………………..۵۸
جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………….۵۸
نمونه آماری و روش نمونه گیری ………………………………………………………………………….۵۸
روشهای آماری تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………….۵۸
یافته های تحقیق ………………………………………………………………………………………………۵۹
فصل چهارم : بحث و نتیجه گیری
تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………………۶۲
فصل پنچم : بحث و نتیجه گیری
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………….۹۵
عنوان …………………………………………………………………………………………………………صفحه
نتایج ………………………………………………………………………………………………………………۹۷
محدودیت های پژوهشی ………………………………………………………………………………….۱۰۰
پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………۱۰۱
پیشنهادهای کلی یافته ها ……………………………………………………………………………………..۱۰۳
ضمائم …………………………………………………………………………………………………………….۱۰۴
پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………………۱۰۵
منابع و ماخذ ………………………………………………………………………………………………….۱۰۹
مقدمه
هدف تعلیم و تربیت تنها آموزش و یادگیری مطالب درسی کتاب ها و آن هم در سطح دانش اولیه آن نیست که ما از طرق مختلف از جمله سؤال و جواب و حفظ طوطی واری مطالب به آن برسیم . بلکه یکی از اهداف مهم نظام آموزش و پرورش رشد استعدادها و خلاقیت ها است و لازم است که دانش آموزان به تفکر واداشته شوند . تفکر زمانی حاصل می شود که امری به یاد فرد آمده باشد و یا اینکه فردی با مسأله و مشکل جدیدی مواجه شود و درصدد حل آن برآید. به عبارت دیگر افراد نمی اندیشند مگر اینکه مسأله و مشکل خاصی مطرح شود و آنان را به تفکر برانگیزد.
بنابراین تفکر عبارت است از فعالیت های جهت دار ذهن برای حل مسأله که به صورت های تداعی آزاد ، خیالبافی ، تفکر علمی ، تفکر خلاق و … می تواند باشد و مسلماً آنچه که در فرایند تعلیم و تربیت باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد تفکر خلاق است.
بنابراین هدف از فعالیت های آموزشی در مدرسه حفظ کردن و آموختن مطالبی نیست که چندان ارتباطی با زندگی دانش آموزان ندارد بلکه آنچه که باید محور فعالیت های آموزشی قرار گیرد این است که دانش آموزان بیاموزند که چگونه فکر کنند و چگونه به قضاوت بپردازند ، پس نباید مراحل تحصیل را به صورتی درآورد که دانش آموزان صرفاً از یک کلاس به کلاس بالاتر وارد شده و در هر کلاس معلومات معینی را حفظ کنند . متأسفانه آنچه که در سیستم های آموزشی و مدارسی مشاهده می شود این است که به رغم پذیرفتن این فرض که فکر کردن راه را برای آموزش بیشتر باز می کند اما چندان رغبتی در تشویق دانش آموزان به تفکر ملاحظه نمی شود.
بیان مسئله
امروزه روانشناسان ، جامعه شناسان و سایر دانشمندان اهمیت خلاقیت را برای فرد و جامعه شناخته اند و روی آن تاکید می ورزند . زیر همگی به این واقعیت رسیده اند که علم و هنر تکنولوژی مدیون و محصول فرایند خلاقیت آدمی می باشد . اساس قدرت انسان ناشی از خلاقیت اوست.
با توجه به اهمیت و نقش مهم آن امروزه نیروهای در اختیار آموزش و پرورش به این مسئله مهم توجه نمی کنند و فقط دانش آموزانی پرورش می دهند که فقط از نظر حافظه تقویت و پاسخ های ثابت از طرف معلمین به دانش آموزان القا می شود و شیوه ارزشیابی به گونه ای است که تنها به مطالب آموخته شده معلم نمره داده می شود و به تفکر همگرا ( نتیجه تفکر از قبل معلوم است ) توجه می شود و نه به تفکر واگرا ( جواب قطعی وجود ندارد ). که منجر به خلاقیت می شود توجهی نمی شود و به پاسخ های ابتکاری و صحیح دانش آموزان ارزش و بها داده نمی شود و دانش آموزان پاسخ های معلم را به عنوان نسخه های پیچیده شده ای می دانند و به پیروی از آنها بر می خیزند.
تعریف خلاقیت از دیدگاه عموم مردم
– خلاقیت یعنی چیز تازه ، متفاوت به وجود آوردن
– خلاقیت آفرینش تصادفی یک چیز تازه
– خلاقیت به معنی آفرینش چیزی بی نظیر ولی دلایل فراوانی این مفهوم را رد می نمایند و یا اینکه به درستی بخشی از آن اشاره دارد چون خلاقیت ترکیبی از افکار قدیم و یا محصولی از افکار قدیم در شکلهای تازه است.
– غالیبا خلاقیت را مترادف هوش برتر می دانند غافل از اینکه خلاقیت جنبه ای از هوش است.
– خلاقیت جرقه ای از نبوغ است و مورثی است و رابطه ای با یادگیری ندارد.
– خلاقیت مترادف تخیل و خیال پردازی می دانند.
آنچه از خلاقیت از نظر عامه مردم به عنوان خلاقیت مطرح شده است خالی از اشکال نیست زیرا خلاقیت را نمی توان به عنوان افرینش تصادفی یک چیز تازه پنداشت و هر عمل خلاق هدفدار است هر چند که هدف آن در کوتاه مدت معلوم نشود و کسانی که خلاقیت را با هوش مترادف می دانند باید گفت که با بررسی اموال اشخاص تیز هوش معمولا نیستند و هم چنین خلاقیت از عوامل متعدد شخصی و محیطی ناشی می شود خلاقیت در خلا انجام نمی گیرد و توانایی هوشی فرد تیز لازم است. بنابر این دانش آموز هوشمند اگر در محیط و شرایط مناسب قرار گیرد می تواند خلاق باشد و این جاست که نمی توان گفت خلاقیت موروثی محض است و نیاز به یادگیری ندارد.
فرایند خلاقیت
والاس و اسبورن برای فرایند خلاقیت مراحلی را در نظر گرفته اند که در پی می آید.
والاس مراحلی را برای خلاقیت به شرح زیر ارائه نموده است.
۱- مرحله آمادگی
۲- مرحله نهفتگی
۳- اشراق ( روشنی ذهن)
۴- اثبات ( سازندگی)
– آمادگی:
منظور از آمادگی این است که هر دانشمند یا هنرمند قبل از خلق آثارش باید بر مقدمات کار تسلط داشته باشد و با جوانب کار آگاهی کامل داشته و مطالعات زیادی در مورد موضوع نیز داشته باشد.
– نهفتگی:
مرحله ای است که فرد پس از تلاش و مطالعه پی گیر مدتی را بدون تلاش می گذارند حتی ممکن است راجع به موضوع فکر هم نکند ولی در ناخودآگاه ذهن فعالیتی صورت می گیرد و به راه حل ناگهای دست می یابد.
– اشراق:
مرحله دست یافتن فرد به راه ناگهانی می باشد که همه موانع در سر راه فرد بررسی می شود . این مرحله قابل پیش بینی نیست ولی می توان با روشهایی آن را سرعت بخشید.
منابع و ماخذ
- – دکتر افضل سماوات حسینی،مقدمه شیوه های پرورش خلاقیت در مدرسه (مجله رشد معلم ، دی ماه ۷۶ص۳۸
- – علی اکبر شعاری نژاد (۱۳۷۳)روان شناسی رشد انتشارات اطلاعات تهران
- – تیمور آقایی فیشانی ،۱۳۷۷ ،خلاقیت و نوآوری در انسانها و سازمانها ،انتشارات ترمه ،تهران ۱۳۷۷ص۱۶
- – فائزه ،اوژن ،هنر خلاقیت در صنعت و فن (۶۴) ترجمه حسن نعمتی ، از انتشارات امیر کبیر ، تهران ص ۲۹ به نقل از روانشناسی رشد علی اکبر شعاری نژاد
- – فرعودیان ،فرج الله (۷۰-۶۹) محتوی پرورش و درس خلاقیت ،مجله رشد تکنولوژی آموزشی ،اسفند
- -قاسم زاده ، دکتر حسن وعظیمی ، پروین ،مترجمین (۱۳۷۵) شکوفایی خلاقیت کودکان (مولف آمابلی ، دکتر ترزا ) تهران ،نشر دنیای نو ، به نقل از مجله رشد تکنولوژی آموزشی
