تعداد صفحات: ۲۹ | قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه………………………….. ۱-۲
تشریح اهمیت جایگاه هنر در جامعه و نظام آموزشی ۳-۵
چگونه می توان یک نظام تربیتی مطلوب مبتنی بر هنر بوجود آورد …………………….. ۵-۶
چرا هنر ؟………………………. ۶-۷
متعالی بودن هنردر گذشته و حال ……. ۷-۹
توجه به هنر ازمنظر کتابهای درسی….. ۹-۱۱
اگر هنر را فدا کرده ایم یعنی پرورش را فدا کرده ایم …………………………….. ۱۱-۱۲
راههای بهره گیری از هنر در توسعه امور تربیتی …………………………….. ۱۲-۲۳
بهره گیری از شیوه های جدید هنری مبتنی بر IT و ICT …………………………….. 23-24
نتیجه گیری ……………………… ۲۵
فهرست منابع و مأخد ۲۶
مقدمه
در شرایط حساس کنونی، و با توجه به احیاء معاونت پرورش در وزارت آموزش و پرورش که قطعاً قبل از آن با حذف امور تربیتی جایگاه هنر هم در آموزش و پرورش به فراموشی سپرده شده بود، ولی تصمیم انقلابی دولت نُهم که جاری و ساری ساختن صدقه جاریه شهیدان رجائی و باهنر را به همراه داشت قطعاً با طرح مقوله هنر و آفرینشهای هنری که بطن، و اساس و پایه فعالیتهای امور تربیتی به حساب می آید.
در سطوح مختلف تحصیلی و در جامعه انقلابی ما تبدیل به مسئله ای فوری و فوتی گردیده که شاید پس از گذشت چندین سال از تعطیلی و به دست فراموشی سپرده شدن امور تربیتی این تنها فرصت تاریخی بسیار مغتنم و عزیزی باشد برای پرداختن به هنرآموزی و پرورش ذوق و استعداد فرزندان کشور و آشنایی آنان با میراثهای گرانبها و ارزشهای معنوی والا و انقلابی که ریشه در اندیشه های ناب و روح بخش معمار بزرگ انقلاب و مردان بزرگواری همچون شهیدان رجائی و باهنر و هزاران شهید گلگون کفنی که زیباترین جلوه های هنر را با ایثار جان خود به نمایش گذاشتند و برماست که امروز با برافروخته و شعله ور شدن مجدد چراغ نورانی و فروزان امور تربیتی بتوانیم آنگونه که بایسته و شایسته انقلاب اسلامی می باشد و با بهره گیری از هنر این چراغ را نورانی تر و فروزان تر از گذشته نگاه داریم و بر غنای هنر در توسعه فعالیتهای آن بیافزاییم.
تشریح اهمیت جایگاه هنر در جامعه و نظام آموزشی
اگر تاریخ را ورق بزنیم و جوامع مختلف را مورد کنکاش قرار دهیم، نهادهای متعددی را در آن جوامع خواهیم یافت که کارشان آموزش آمیزه های دینی و مذهبی مبتنی بر جهان بینی و ایدئولوژی حاکم بر آن جوامع می باشد و نتیجه می گیریم که آموزش دینی و فعالیتهایی که در ارتباط با آن در جوامع مختلف صورت می گیرد همزاد انسان و یک نیاز قطعی و واقعی برای او بشمار می رود و انتقال آن به نسل های آینده نیز در زمره انتقال میراث فرهنگی جوامع است.
لذا در جامعه اسلامی ما توجه به امور پرورشی و فعالیتهای مرتبط با آن می تواند به عنوان یک مسأله ویژه مورد توجه قرار گیرد زیرا این مسأله حتی یک گرایش عمومی برای اولیاء نیز محسوب می شود و اولیاء نیز مایلند دین و آمیزه های دینی و ارزشهای فرهنگی و تربیتی خود را مثل هر میراث فرهنگی دیگر به فرزندان خود منتقل نمایند.
ماده ۲۶ اعلامیه حقوق بشر این اولویت را در انتخاب نو ع تربیت: برای اولیاء به رسمیت می شناسد. علاوه بر آن در جوامع معلمان بیشماری هستند که آموزش آمیزه های دینی و تربیتی را به عنوان رسالتی اصلاح طلبانه دنبال می نمایند.
علاوه بر آن که کنجکاوی درباره دین و گرایش به آن و علاقمندی به فعالیتهای متنوع فرهنگی و تربیتی یک رغبت قطعی و فطری در کودکان شناخته شده است که این علاقه و رغبت عموماً در سالهای پایانی دبستان بروز و شدت بیشتری پیدا می کند با این وجود آموزش دینی و قرآن و بهره مندی از فعالیتهای متنوع و جذاب بمنظور ایجاد یک نظام تربیتی قوی و مؤثر و پایدار از مسائل بسیار مهم و دارای اولویت می باشد.
چرا هنر؟
قطعاً امروزه کار معلم تنها انتقال یک سلسله مفاهیم به دانش آموزان از طریق نشانه های گفتاری و نوشتاری نیست بلکه مهمترین وظیفه او این است که بداند چه چیزی را به چه کسی و با چه روشی می باید ارائه نماید.
از این رو معلم خوب کسی نیست که تنها یک مطلب را خوب بداند بلکه معلم خوب و شایسته کسی است که بتواند مطلب را متناسب با سن و ویژگیهای اختصاصی دانش آموزان آنهم با زبانی متناسب حال او ارائه نماید.
که در این راه با بهره مندی از هنر می توانیم گامهای بلند و مؤثری برداریم. چرا که هنر یکی از قلمروهای بسیار مهم و گنجینه فرهنگی، و… هر جامعه ای محسوب می شود و فرهنگ و ارزشهای دینی و معنوی هر جامعه ای در درجه اول در آثار هنری خلق شده از سوی افراد آن جامعه متجلی می شود و انسان به یاری ادبیات و هنر است که نتوانستن های خود را در ساحت واقعیت جبران می کند و به آنچه که باید باشد و نیست رنگ عینیت و تجلّی محسوس می بخشد.
قطعاً هنر انسان را از دایره تنگ تفرّد و درون گرایی محض خارج کرده و در مسیر تعامل و تکامل اجتماعی و انسانی قرار می دهد و پرواضح است انسانهایی که دستی در هنر ندارند معمولاً دارای افق اندیشه وسیع تر و ژرف تری نسبت به مسائل جهان دارند و می توانند آزادانه از مرز دنیای واقع فراتر رفته و در اوج زیبایی خود ساخته به پرواز درآیند و در این رهگذر رویاهای ناممکن را ممکن سازند.
متعالی بودن هنر در گذشته و حال
ارجمندی و متعالی بودن هنر گذشته و امروز را، می توانیم در یک بررسی کوتاه و در لابه لای سرمایه های فراموش شده تاریخ دور و نزدیک ببینیم، لازم می دانم به یکی از وقایع ناخوشایند که در برنامه های آموزشی جهان سوم وجود دارد اشاره نمایم و آن نادیده گرفتن زمینه های آموزش سنتی و تجربی دانش و هنر آن کشورهاست.
مثلاً همین نادیده گرفتن تجربه آموزشی بسیار ارزنده «حوزه ای» خودمان و جایگزینی روشهای بیگانه با ماست شیوه های برتر از همان فریبهای استعماری است زیرا آنچه را امروزه به عنوان روشهای آموزشی برایمان سوغات آورده اند دریافتهای ناقص و حفظ کردنی و نظری به دنبال دارد که جایی برای جستجو و تکاپو و تحقیق و فکر کردن و آشنایی با فرآیند تفکر منطقی و حل مسأله برای فراگیران ما باقی نمی گذارد.
برای روشن تر شدن موضوع و اهمیت پرورش در فرآیند آموزش لازم می دانیم به موضوعی که شاید خیلی از اوقات ذهن من و بسیاری امثال چون بنده را به عنوان معلم درگیر نموده اشاره نمایم.
امروزه با پیشرفتهای سریع علمی بسیاری از نظامهای آموزشی دنیا به دنیال شیوه ها و روش هایی هستند که یادگیری بهتر را تحت عناوین روشهای نوین و فعال تدریس ارائه نمایند. امّا بنده نظرم این است که تدریس پویا وفعال در کلاسهای درس ما همان چیزی است که امروز در اهداف کنفرانس امور تربیتی و احیاء معاونت پرورشی نهفته است.
توجه به هنر از منظر کتابهای درسی
تربیت و پرورش کودک همواره از وظایف مهم نسل بزرگسال یک جامعه محسوب می شود بر این اساس مربیان تربیتی، والدین و بزرگسالان که به نحوی در ارتباط با کودکان قرار می گیرند همیشه می کوشند به این سؤالها جواب دهند که هدف از پرورش و آموزش چیست؟ و چگونه می توان به این هدف یا هدفها دست یافت؟
وقتی که کتابهای درسی را یکبار با دقت ورق می زنم و اهداف آن را مرور می نمایم از درس عبور از خیابان، اصول نامه نویسی، خانواده آقای هاشمی گرفته تا ایثار و گذشت، محاسبه عملیات تفریق و تقسیم و ضرب، اصول و فروع دین و… به یک نقطه مشترک در اهداف دست می یابم و آن چیزی نیست جز پرورش تفکر همگرا و تثبیت و تقویت حالت همنواگرایی در دانش آموزانمان که این امر بسیار مقبول و موجه و لازم است، چرا که کودک امروز و بزرگسال فردا بتواند به قوانین و مقررات اجتماعی احترام نهاده و با رعایت آنها قوام و امنیت درونی ساختارهای اجتماعی را تقویت نماید و در نتیجه نظام آموزشی و پرورشی و نظام امنیتی و قضایی ما در آینده کمتر با مسائل و مشکلاتی که برخاسته از حوزه های روانی- تربیتی است روبرو شود.
البته این نوع هدف گزاری یعنی تقویت حالت همنواگرایی یک روی سکه است امّا روی دیگر سکه که منقوش به تفکر واگرا می باشد که اهمیت آن در توضیح و تفسیر تدریس فعال و پویا گذشت یکی از نقاط اساسی ضعف نظام آموزشی ما در توجه به این نوع سیستم تفکری در کتابهای درسی می باشد و دلیل آن این است.
فهرست منابع و ماخذ
- نیک خو ، مهدی ، نقش هنر و رسانه در تعلیم و تربیت ، ناشر دارالثقلین قم ، ۱۳۷۹
- اسبوران ، الکس ،اس .پرورش استعدا دهمگانی ابداع و خلاقیت ، توجه حسن قاسم زاده ، انتشارات نیلوفر ، ۱۳۸۶
- کودک چگونه فکر می کند ،سنیگر رونسن ، ترجمه مصطفی کریمی
- فیل ریس و سالی براون ، ۵۰۰ نکته چگونه آموزشگر بهتری باشیم ،ترجمه پرویز امینی ، انتشارات قدیانی ، ۱۳۸۱
- کتاب مجموعه مقالات سمپوز یوم جایگاه تربیت در دوره ابتدایی ، انتشارات تربیت ، تهران ۱۳۷۱
- کتاب راهنمای درس هنر ، گروه مؤلفان ، انتشارات اداره کل چاپ و توزیع کتابهای درسی ، ۱۳۸۵
- رووف علی ، یاد دادن برای یاد گرفتن ، انتشارات مدرسه ، تهران ۱۳۸۲
- آلیس ، سوزان و سوزان و آلن ؛ آشنایی با یادگیری از طریق همیاری ، ترجمه طاهره رستگار و مجید ملکان:
- نشر نی ، تهران ۱۳۷۸
- شکر کن ، حسین ، رابطه میان نگرش و رفتار ،مجله علوم تربیتی وروانشناس ، دانشگاه شهید چمران ، دوره جدید ، شماره اول ، زمستان ۱۳۶۶
- کنفرانس جهانی آموزش و پرورش مسلمین در ۱۹۷۷ ، فصل دوم ، مقاله نقش مذهب در آموزش و پرورش ، نویسنده محمد قطب
- آمابلی ، ترزا ، شکوفایی خلاقیت کودکان ، ترجمه حسین قاسم زاده ، نشر دنیای نو تهران ۱۳۷۷.
