پایان نامه بررسی نگرش معلمان ابتدایی در مورد تغییر کتاب ریاضی اول ابتدایی

تعداد صفحات: ۱۲۶ | قابل ویرایش

فهرست

عنوان ……………………………………………………………………………………………………………………………صفحه

چکیده …………………………………………………………………………………………………………………………….۱

فصل اول : کلیات پژوهش

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………..۳

بیان مساله ………………………………………………………………………………………………………………………..۵

ضرورت و اهمیت تحقیق …………………………………………………………………………………………………..۷

اهداف پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………..۹

فرضیه های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………۱۰

تعاریف عملیاتی ……………………………………………………………………………………………………………..۱۱

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق

مبانی نظری تحقیق …………………………………………………………………………………………………………..۱۴

دلایل تغییر برنامه درسی ریاضی ابتدایی ………………………………………………………………………………۱۴

رویکرد برنامه درسی ریاضی ابتدایی …………………………………………………………………………………..۱۵

فرایند تغییر کتاب درسی …………………………………………………………………………………………………..۱۸

شاخص های کتاب درسی ریاضی پایه اول ابتدایی …………………………………………………………………۱۹

نگاهی به روش های تدریس ریاضی دوره ابتدایی …………………………………………………………………۲۱

هدف های کلی آموزش ریاضی در دوره همگانی ………………………………………………………………..۲۲

چگونگی رسیدن به هدف ها ………………………………………………………………………………………………….۲۴

مراحل ساخته شدن یک مفهوم در ذهن کودک ………………………………………………………………………..۲۵

مراحل ارائه درس در کلاس ………………………………………………………………………………………………….۲۶

انواع روش های تدریس قابل استفاده در دوره ابتدایی …………………………………………………………………۲۹

روش حل مسئله ………………………………………………………………………………………………………………….۴۰

اصول یادگیری و روش فعال ………………………………………………………………………………………………..۴۳

نکات مورد توجه در طرح سئوالات امتحانی ……………………………………………………………………………۴۸

توصیف وضع موجود …………………………………………………………………………………………………………۴۹

پیشینه عملی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………..۵۱

فصل سوم: روش تحقیق

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………۵۵

روش پژوهشی ……………………………………………………………………………………………………………………۵۵

جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………..۵۵

نمونه آماری و روش نمونه گیری ……………………………………………………………………………………………۵۵

ابزار جمع آوری داده ها ……………………………………………………………………………………………………….۵۶

روشهای آماری تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………………..۵۶

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات

فصل پنجم : نتیجه گیری

نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………..۶۹

راه حل های پیشنهادی ………………………………………………………………………………………………………….۷۱

انتخاب راه حل ها ………………………………………………………………………………………………………………..۷۱

محدودیت های پژوهشی ………………………………………………………………………………………………………۷۲

منابع و ماخذ ………………………………………………………………………………………………………………………۷۳

پیوست

پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………………………………..۷۶

چکیده

تحقیق حاضر بررسی نگرش معلمان در مورد تغییر کتاب ریاضی اول ابتدایی واقع در آموزش و پرورش شهرستان مهر و با فراوانی ۱۵ نفر معلم انجام شده است. مسأله ی مورد نظر، نظر معلمان در مورد تغییر محتوای کتاب و میزان سودمندی و چگونگی اثربخش کردن یادگیری  و تسریح این امر بوده است . و هدف از انجام این تحقیق، افزایش میزان علاقه­مندی دانش­آموزان پایه اول دبستان یاد شده به درس ریاضی و انجام فعالیت­های آن دردرس مورد نظر بوده است.

بر این اساس، پژوهشگر با استفاده از روش­های علمی به منظور کسب داده­های لازم، از منابع گوناگون تحقیق مانند: همکاران و مدیر، سرگروه آموزشی درس ریاضی، دانش­آموزان و والدین آن­ها، کتاب­ها، مجلات، اینترنت،  بررسی کارنامه­ی تحصیلی و ارزیابی نتایج آزمون­های برگزار شده، به تجزیه و تحلیل آن­ها جهت شناسایی عوامل موثر در ایجاد مسأله و یافتن راه­حل­های پیشنهادی پرداخت.

مقدمه

ازتشکیل نظام آموزش و پرورش رسمی ایران بالغ بر هشتادوپنج سال می گذرد. طی این مدت، بر اثر تحولات جامعه و اهمیت یافتن آموزش و پرورش در نظر مردم نظام آموزشی کشور گسترش یافته و شمار آموزشگاه ها و دانش آموزان سال به سال افزایش پیدا کرده است.در نتیجه ماموریت اهداف و وظایف آن پیچیده تر و بار مسئولیت های آن سنگین تر شده است.(علاقه بند، ۱۳۸۸)

نظام های آموزشی و فعالیت های حاکم بر آن، با توجه به پیشرفت جوامع، همواره دستخوش تغییر و تحول است وتحول آموزشی،خود معلول تحول اجتماعی و تحول علوم و تکنولوژی است، زیرا: در جوامع پیچیده و پیشرفته، سرعت تحول نظامهای آموزشی آن چنان سریع است که هر چند سال یک بار، در ساختار نظام آموزشی دگرگونی کلی ایجاد می شود. امروزه فعالیت در مدرسه و آموختن، خود بخش عظیمی از زندگی انسانها شده است و دیگر نمی توان با طرز تلقی گذشته، به شاگردو تربیت او نگریست.

معلم اگر با اصول و مبانی و هدفهای آموزش و پرورش، ویژگی های شاگردان و نیاز آنان، روش ها و فنون تدریس و سایر مهارتهای آموزشی آشنایی نداشته باشد هرگز قادر نخواهد بود زمینه ی شکوفایی استعداد شاگردانش را فراهم کند.

معلم باید ضمن هماهنگی لازم بین ویژگی های فردی و فعالیت های آموزشی آموزش و یادگیری را برای آنان به صورت تجربه ای شیرین و لذت بخش در آورد.(شعبانی ، ۱۳۷۱)

مفاهیم ریاضی، یکی از اثربخش ترین و کارآمد ترین مواد درسی می‌باشد. به طوری که مبینی(۱۳۸۰) به نقل از  ریچارد کورانت، در این زمینه می‌گوید: «ریاضیات یکی از عالی ترین تراوش‌های اندیشه ی آدمی است که منعکس کننده­ی اراده­ی انسان و نشان دهنده­ی سیر عقل و برهان و هم­چنین بیان کننده­ی میزان علاقه­ی بشر به کمال و زیبایی است.»

بیان مسئله

عمده ترین مشکل در آموزش ریاضیات مربوط به افراد غیرمتخصص است به این دلیل که با تحصیلات قدیمی و بدون شناخت خصوصیات خاص این درس و کاربردهای ریاضی در زندگی اجتماعی و علمی درس را تدریس می کنند پس جای تعجب ندارد که دانش آموزان نسبت به این درس دید منفی داشته باشند.»

وی دلیل گریزان بودن دانش آموزان از درس ریاضی را روش های آموزشی این علم در کشور دانست و افزود:« دو مورد اساسی در این بحث مد نظر است، یکی اینکه معلم غیر علاقمند یک تدریس را به شکل نامتعارف و تحمیلی انجام می دهد و دیگر اینکه ضرورت تمرین به دلیل حجم زیاد امکان تکرار و تمرین را در زمان کلاس کم می کند».

به طور کلی می توان بی رغبتی دانش آموزان پایه های ابتدایی به درس ریاضی را تحت تاثیر سه عامل معلم ، دانش آموز و محیط دانست، که در جریان تحقیق مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

آموزش ریاضی نسبت به دیگر رشته ها دشوارتر است. از همان دوره های اول تحصیل دانش آموزان فرار از ریاضی به طور محسوس دیده می شود. عدم تبحر دبیران دبیرستان ها نیز به خوبی مشاهده می شود. یادگیری در مقاطع پایین تر با تکیه بر محفوظات و فراگیری حجم زیادی از مطالب همراه است.

این موضع بی علاقگی را تشدید می کند. وی تصریح کرد: در کشورهای پیشرفته بیشتر به یادگیری عمق مطالب می پردازند و از محفوظات کمتر استفاده می کنند. آموزش ریاضی در کشور ما کمتر اصولی است و در آموزش این درس هر چه یادگیری فرمول ها بیشتر باشد، توانمندی فرد افزایش می یابد. در کشور ما نقص کتب درسی ریاضی بسیار است. در کتب درسی تأکید بر حجم زیاد مطالب و سخت گیری محسوس است. تنوع در انواع مسئله های ریاضی زیاد است.

دلایل تغییر برنامه درسی ریاضی ابتدایی

فعالیت‌های آموزشی در هر کشور را می‌توان سرمایه‌گذاری یک نسل برای نسل دیگر دانست؛ هدف اصلی این سرمایه‌گذاری، توسعه انسانی است؛ به عبارت دیگر هدف فعالیت‌های آموزشی، رشد و آگاهی و توانمندی‌های بالقوه انسان است.

هدف‌های آموزشی و روش‎های آموزشی در کشورهای مختلف جهان شباهت‌های زیادی به هم دارند و مقایسه میزان تحقق آنها، پژوهشگران را متوجه تأثیر عوامل گوناگونی که در فرآیند آموزش و یاددهی‎ ـ یادگیری دخالت دارند، کرده است.

برخی از این عوامل و عناصر مانند کتاب‌های درسی و برنامه‌های آموزشی و درسی را متخصصان موضوعی تهیه می‌کنند و برخی عوامل دیگر مانند شکل و ساختار سیستم آموزشی، مانند ساعات تدریس و روش‌های ارزشیابی آموزشی توسط متخصصان آموزشی تعریف می‌شوند اما برخی دیگر از عوامل به باورها و انتظارات دانش‌آموزان و معلمان درباره نقش‌ها و هدف‌هایشان از فعالیت‌های آموزشی مربوط می‎شوند؛ معلمان و دانش‌آموزان با علایق، باورها و انگیزه‌های متفاوتی به کلاس درس می‌آیند و باورها و انگیزه‌های آنان بر فرآیند یاددهی‎ ـ یادگیری تأثیری تعیین کننده دارند.

رویکرد برنامه درسی ریاضی ابتدایی

در این رویکرد آن نوع بینش و دیدگاه که دانش‌آموزان همگی توانایی کسب و کشف معارف بشری را به طور فطری دارا هستند، مد نظر است لذا رویکرد برنامه بر این اصل قرار دارد که رسالت آموزش و پرورش از قوه به فعل در آوردن و شکوفا کردن این استعدادهای الهی از طریق ایجاد فرصت‌های مناسب جهت یاددهی ـ یادگیری است؛ رویکرد اصلی حاکم بر این برنامه، یک رویکرد فرهنگی ـ تربیتی با تأکید بر حل مسئله از طریق محور قرار دادن یادگیرنده در بازسازی مستمر تجربه از راه مهارت‌های اکتشاف است.

این برنامه درسی توجه ویژه‎ای به شرایط رشدی و ذهنی دانش‌آموزان در دوره ابتدایی دارد؛ بُعد فعال گروه سنی در دوره ابتدایی بر بُعد غیرفعال آنها تقدم دارد و تلاش در راه رشد مهارت‌های تفکر آنها نیازی اساسی است.

توانایی‌هایی فکری این گروه سنی در پایین‌ترین سطح عقلانی بدون برخورداری از آموزش رسمی وجود دارند، مانند: مشاهده، طبقه‌بندی، ردیف کردن، تشخیص امور متناظر و . . .؛ پژوهش‌ها نشان می‌دهند هماهنگی بین این توانایی‌های اولیه فکری با مهارت‌های اکتشاف مانند رمزگشایی نمادهای نوشتاری، محاسبه، اندازه‌گیری، ترسیم شکل و نظم بخشیدن به داده‌ها که در سن مدرسه مورد توجه کودکان قرار می‌گیرد، می‌تواند در پایان دوره ابتدایی، دانش‌آموزان را به درک و فهم آنچه که در فرایند علمی رخ می‌دهد، برساند و همچنین ویژگی‌های تعامل بین عناصر در یک نظام فیزیکی را هدایت کند.

منابع و ماخذ

۱-آذرنگ، یوسف. ( ۱۳۸۸ ). استقبال از تغییر یا مقاومت در برابر آن. رشد آموزش ریاضی. دوره ی بیست و هفتم. شماره ی ۲. سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی.

۲-احمدیان راد، حمیده ( ١٣٨٣ ) عمق دانش المپیادها کاهش یافته است ، روزنامه ایران، سال دهم ٩ خرداد – شماره ٢٧٧٧

۳-الوندی و فقیهی فاطمه ( ١٣٧٢ ) چارچوب برنامه های درسی ریاضیات و علوم (تیمز)، چاپ اول، تهران، مرآز تحقیقات آموزشی.

۴-بیژن زاده، محمدحسن ( ١٣٧٢ ) آشنایی با فلسفه های ریاضی، مجله رشد آموزش ریاضی ، سال هشتم ،

شماره ٢٩ ، تهران ؛ دفتر تحقیقات و برنامه ریزی آموزشی.

۵-رحمانی، مهدی ( ١٣٧۶ ) اهداف آموزش ریاضی چیست و چه نقشی در اعتلای ریاضیات دارد، رشد آموزش ریاضی، شماره ۵٠

۶-رئیس دانا، فرخ لقا ( ١٣٧١ ) تحقیق و بررسی محتوای برنامه ی درسی دور ه ی راهنمایی تحصیلی ،دفتر تألیف و برنامه ریزی کتب درسی، طرح پژوهشی،.

۷-رئیس دانا، فر خ لقا و دیگرا ن ( ١٣٧۴ ) تحقیق وبررسی محتوای برنامه درسی ریاضی دوره راهنمایی تحصیلی، فصلنامه تعلیم و تربیت۴٢- شماره ۴١

۸-فقیهی، فاطمه ( ١٣٧٢ ) آزمون آزمایشی آوریل -ژوئن ١٩٩٣ مطالعه تیمز ، پژوهشنامه آموزشی شماره ١٢.