تحقیق فرهنگ و دموکراسی

تعداد صفحات: ۲۵ | قابل ویرایش

‌

فهرست

‌

مقدمه

هرگاه که بشر جامعه ای تشکیل داده، فرهنگ نیز به وجود آمده. فرهنگ سازه ای است اجتماعی، چنان پیچ در پیچ و چند بعدی که ارائه تعریفی جامع از آن دشوار است. سبکهای ادبی – هنری یک جامعه تشکیل دهنده بخشی از فرهنگ آن جامعه است. همچنین در یک جامعه، پیدایش فرهنگ سیاسی، مرکب از رفتار و عقایدی که زندگی اجتماعی را شکل می بخشد و مردم نگرشهایی را در مورد چگونگی اداره جامعه ایجاد می کند، نیز محتمل است.

از آنجایی که در غرب معنی و مفهوم فرهنگ بیشتر فرهنگ مادی تلقی می گردد، بنابراین برای واژه فرهنگ تعاریف بسیار گوناگونی وجود دارد. به طور مثال فرهنگ گاهی به عنوان یک کمک کننده در زندگی انسان و عامل پذیرفته شدن به طرد او از جامعه و گروه می باشد. گاهی به عنوان عاملی میان فرد یا محیط پیرامون وی رابطه برقرار می کند و شناختی از محیط به انسان می دهد.

فرهنگ آن جنبه از زندگی است که میان فرد و محیط پیرامون رابطه برقرار می سازد و این امکان را برای فرد فراهم می کند تا در باره پدیده های محیط اطراف خود شناخت پیدا کرده و آنها را ارزیابی نموده و به نحوی بروی آن پدیده ها و یافته ها کار کند تا به نتیجه مطلوب برسد.

فرهنگ از مرز ایدئولوژی فراتر رفته و در واقع خمیرمایه هویت بخش افراد یک جامعه است. آگاهی از وجود زبان، نژاد، پیشینه، مذهب، عادات، رسوم، نهادها، و یک موطن واحد و مشترک ایجادگر یک فرهنگ مستقل است.

همانطور که مستحضرید فرهنگها سطوح مختلفی دارند، مانند فرهنگ روستایی، شهری، ملی و یا فرهنگهای خانوادگی، قومی یا قبیله ای و یا نژادی.

‌

تعریف فرهنگ

به طور کلی فرهنگ عبارتست از مجموعه آداب و رسوم و اخلاقیات، اعتقادات و ارزشهایی که از طریق جامعه پذیری از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. ارزشهایی که مفاهیم تفهیم یافته ای از اهداف مشروع و آرزومندی هستند و رفتار آدمی را در جهت خاصی هدایت می کنند.

ارزشهای که از طریق هنجارها در قالب مقررات و قوانین درمی آیند و مقررات رفتاری را در هر موقعیتی تعیین می کنند.

به یک معنا فرهنگ مترادف با جامعه و به تعبیری مترادف با سیستم اجتماعی است. منظور از فرهنگ همه پیشرفتهای مادی و معنوی است که جامعه به وسیله آن بر بقای خود ادامه می دهد و شامل همه باورها، ارزشها و هنجارها و آداب و رسوم، خرافات و هنرها و توان نهادهای جامعه است.

عنصر اعتماد به عنوان یک ویژگی اساسی در فرهنگ هر جامعه لازم و ضروری است. زبان، دین، مذهب و اخلاق بخشی دراز در درون فرهنگ می باشد که روش زندگی انسان و چگونگی ارتباط او با عالم فرهنگ را می سازد و همین فرهنگ نحوه ارتباط انسان را با محیط تعیین می کند.

با این تفاسیر واضح و روشن است که فرهنگ یک شخصیت سمبولیک  دارد و سمبولها برای افراد مختلف دارای معانی مختلفی می باشد. با تمام این وجود روشن است که نتیجه پیشرفت علم و تکنیک در جهان صنعتی سرمایه داری غرب دگرگونی هایی در رفتار اجتماعی و فردی انسان می گردد که در واقع ظهور فرهنگ جدید فردگرایی پیامد این دگرگونی بوده است. این فرهنگ جدید تیره شدن روابط انسانی و غلبه منطقی علم و تکنیک بر انسان است.

‌

فرهنگ سیاسی

در خصوص فرهنگ سیاسی تعاریف گوناگونی از سوی دانشمندان ارائه گردیده که قبل از پرداختن به این تعارف که بر اساس متغیرهای مستقل و وابسته شکل گرفته است. همانطوری که از عنوان این اصطلاح پیداست آن دسته از جنبه های فرهنگ جامعه که می تواند وجه سیاسی به خود بگیرد ماهیتی سیاسی داشته باشد، فرهنگ سیاسی نامیده می شود.

فرهنگ سیاسی بر این باور است که فرد در زمینه تاریخی خویش باید چیزهایی را بیاموزد و به نهادینه  و درونی کردن شناخت و احساسات خود نسبت به سیاست در جامعه و مردم اقدام کند. بنابراین فرهنگ سیاسی هر جامعه ای مبتنی بر یک بستر تاریخی که این زمینه و بستر،  نقش بنیادین در پذیرش یا رد مؤلفه های گوناگون فرهنگی دارد.

البته همه نگرشها و احساسات سیاسی یک ملت با تعریف فرهنگ سیاسی آنان ارتباطی ندارند چون بسیاری از آنان تداومی ندارند و به دشواری بر بنیادهای توسعه تأثیر می گذارند و در عین حال بسیاری از باورهای سیاسی نظیر احساسات مربوط به اعتماد در روابط انسانی و جهت گیریهای مربوط به مسائل روز دارای اهمیت بسیاری هستند چرا که فرهنگ سیاسی فقط شامل آن باورها و احساسات انتقادی و مشکوکی است که الگوهای خاص جهت گیری را شکل داره و به فعالیتهای سیاسی سامان و صورت می بخشد.

‌

تعریف فرهنگ سیاسی از دیدگاه گابریل آلموند و لوسین پای

تعریف فرهنگ سیاسی از دیدگاه گابریل آلموند «فرهنگ سیاسی الگوی ایستارها و سختگیریهای فردی نسبت به سیاست در میان اعضای یک نظام تعریف می کند. او اضافه می کند فرهنگ سیاسی از یک سلسله ایستارها، اعتقادات و عناصری تشکیل شده است که به نظام سیاسی معنی می بخشد و رفتارهای سیاسی خاصی را سبب می شود.

همچنین فرهنگ سیاسی را به موضع گیریهای خاص سیاسی یک جامعه در مورد نظام سیاسی، اهداف و روندهای اجتماعی آن ربط می دهد. «بیرو» و «لام» عقیده دارند که جنبه های خاصی از فرهنگ عمومی جامعه به طور ویژه به چگونگی برخورد با حکومت و اینکه چه وظایفی را انجام دهد ارتباط دارد و این بخش از فرهنگ را، فرهنگ سیاسی نامید.

«لوسین پای» نظر می دهد که فرهنگ سیاسی مجموعه ایستارها، اعتقادات و احساساتی که به روند سیاسی نظم و معنی می دهد و فرضیه ها و قواعد تعیین کننده حاکم بر رفتار سیاسی را مشخص می کند.

تحلیل از تمامی تعاریف سیاسی این نتیجه را می دهد که فرهنگ سیاسی دارای اجزای معینی است که در عرصه جامعه شناسی جایگاه برجسته ای دارد. این اجزاء عبارتند از: ارزشها و باورها و ایستارهای احساس مردم نسبت به نظام سیاسی خودشان.

‌

منابع

کتابها:

۱-ارمه، گی. فرهنگ و دموکراسی، ترجمه: مرتضی ثابت فر، تهران: انتشارات ققنوس، ۱۳۷۶.

۲-جانبگلو، رامین، مدرنیته، دموکراسی و روشنفکران، تهران: نشر مرکز،۱۳۷۲.

۳-هانتیگتون، ساموئل. موج سوم دموکراسی در پایان قرن سده بیستم، ترجمه: احمد شهسا، تهران: انتشارات روزنه، ۱۳۷۳.

۴-هلد، دیوید. مدلهای دموکراسی، ترجمه: عباس فخر، تهران: انتشارات روشنفکران، ۱۳۶۹.

مجلات:

۱-هند؛ الگوی موفق دموکراسی در جنوب آسیا، اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شماره هفتم و هشتم (فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۴).

۲-جان نیدرون، پیتر. «فوکویاما و دموکراسی لیبرال: پایان تاریخ» ترجمه: پرویز صداقت، مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی، سال هشتم شماره هفتم و هشتم (فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۶).

۳-علوی تبار، علیرضا. دموکراسی و ایدئولوژی، ماهنامه آفتاب، شماره ۳۱، (آذر ۱۳۸۲).

مقاله:

۱-عالم، عبدالرحمن. فرهنگ سیاسی، همشهری، شماره ۱۲۵۳، (اردیبهشت ۱۳۷۶).