تحقیق کاربرد سلاح های شیمیایی و بیولوژیک در جنگ ایران و عراق

تعداد صفحات: ۶۰ | قابل ویرایش

فهرست مطالب

مقدمه

بررسی های باستان شناسی نشان می دهد که تا نخستین دوره ها نوسنگی : خبری از جنگ نیست ولی در ادوار بعدی عصر نوسنگی، بشر توانست سلاح بسازد و جنگ بین همنوعان بطور فزاینده ای آغاز شده.

این واقعیتی مسلم است که «پیشرفت تکنولوژی همواره توان نهفته ای برای ویرانگرای در بطن خود پرورش می دهد». وقوه سلاح سازی بشر پا به پای پیشرفت علوم به پیش آمده است.

تا به امروز که سلاحهای هراس آور کشتار جمعی قادرند تمدن قرن بیستم را به همان وضع پیش از عصر صنعت بازگردانند. قدرت ویرانگر ماشین جنگی جدید، چیزی جز نتیجه طبیعی قدرت پرهیجان تکنولوزی صنعتی امروزی نیست.

از تاسف بازترین جنبه های زندگی بشر در سالهای پایانی قرن بیستم صرف مقادیر هنگفت پول برای ساخت جنگ افزار و نابودی همنوعان خود است.

به رغم هیاهوی نظم نوین جهانی که طبعاَ مستلزم کاهش تهدید ناشی از جنگ افزارهای وحشتناک است، نه تنها قدرتهای بزرگ از تولید و فروش انواع آن چشم نمی پوشند بلکه تنور تولید سلاحهای مهلکتر و مخربتر بافن آوری پیشرفته را هر روز داغتر می کنند.

بیان مسئله

هم اکنون جنگ افزارهای شیمیایی در پاره ای از کشورهای جهان سوم، بویژه پس از استفاده عراق از آن و عدم واکنش موثر بین المللی به جنایاتی که صدام مرتکب شد.

این سلاح به عنوان جنگ افزار استراتژیک مورد توجه قرار گرفته و پاره ای از کشورهای جهان نیز در دستیابی به آن با یکدیگر به رقابت می پردازند و بودجه های هنگفتی راصرف این خرید و ساخت و تجهیز خود  به این سلاح  ها می کنند.

از طرفی عواقب یک جنگ نظامی با جنگ افزارهای شیمیایی پیشرفته کنونی علاوه بر اثرات ناگوار بر روی نظامیان و برای غیره نظامیان و محیط زیست نیز بی اندازه ناگوار و دردناک‌خواهد بود.

سالها  از جنگ ایران و عراق می گذرد ، اما ما هر روزه شاهد شهادت عزیزانی هستیم که در جنگ با عوامل شیمیایی مجروح شده و این اثرات تا کنون ادامه داشته و اینک باعث شهادت ایشان در سالهای اخیر می شود.

در حالی که قدمت مذاکرات کنترل تسلیحات به حدود صد سال پیش می رسد و کنوانسیون جنگ افزارهای شیمیایی را همه دول پذیرفته اند باز ما شاهد استفاده ، تکمیل و پیشرفت این سلاح در سطح جهان می باشیم . حتی با وجود سلاح های هسته ای و کشتار جمعی باز این نوع سلاح ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.

سلاحهای کشتار جمعی

اگر چه اختلاق و شبهه ای نیست به نامگذاری این سلاحها به «کشتار جمعی» به نظر نمی رسد، ولی توضیحی مختصر راجع به معیار تشخیص و خصوصیات آنها ضروری می نماید.

معیار تشخیص

به طور کلی دو معیار برای تشخیص این سلاحها از سایر تسلیحات مطرح است. یکی قدرت تخریبی این سلاحها و دیگری اهداف آنها.معیار قدرت در توافقات پاریس ۱۹۵۴ راجع به پیوستن آلمان فدرال به پیمان آتلانتیک شمالی مطرح شد.

مطابق ضمیمه شماره ۲ پروتکل سوم توافقات مذکور، ناظر به کنترل تسلیحات ، که قابلیت انهدام و زیانهای گسترده و یا ایجاد مسمومیت در سطح وسیع را دارند باید در زمره این سلاحها قرار گیرند. با این وجود تگیه بر معیار قدرت تخریب به تنهایی برای توصیف سلاحهای کشتار جمعی کافی نیست.

زیرا در حال حاضر اگر از سلاحهای موسوم به متعارف نیز استفاده سوء شود، نتایج و آثار مشابهی به بار می آید. بمبارانهای وسیع شهرها آلمان در ماههای پایانی جنگ جهانی دوم مؤید همین مطلب است. از این رو توجه به معیاری دیگر نیز ضرورت دارد.

تعریف سلاح بیولوژیک

  از سلاح بیولوژیک نیز در کنوانسیون ۱۹۷۲ «را جمع به منع گسترش، تولید و انباشت سلاحهای باکتویولوژیک (بیولوژیک) وسمی و انهدام آنها ، تعریفی به دست داده نشده است و باید تعریف این سلاح را در اسناد دیگری جست.

در گزارشی از دبیر کل سازمان ملل که با همکاری جمعی از کارشناسان تهیه شده است، تعریفی برای این سلاح پیشنهاد شده که ظاهراَ متخصصین هم با آن موافقند.

مطابق این تعریف (سلاح بیولوژیک عبارت است از «هر ماده بیولوژیک که تأثیر آن وابسته به تکثیر در داخل ارگانیزم هدف بوده و برای آنکه باعث بیماری یا مرگ در انسان، حیوان و گیاه شود، در جنگ مورد استفاده قرار می گیرد.

تعریف سلاح شیمیایی

در همان گزارش دبیر کل، سلاح شیمیایی هم تعریف شده که بر اساس آن سلاح شیمیایی شامل «تمام مواد شیمیایی خواه به صورت گاز، مایع یا جامد است که به خاطر اثرات سمی مستقیم روی انسان، حیوان و گیاه به کار گرفته می شوند.

همین تعریف مبنای تعریف سلاح شیمیایی در کنوانسیون منع گسترش، تولید، انباشت و به کارگیری سلاحهای شیمیایی و انهدام آنها، مصوب ۱۹۹۳، البته به شکلی کاملتر و با ذکر جزئیات قرار گرفته است.

ماده ۲ کنوانسیون، اختصاص به تعاریف و معیارهای سلاح شیمیایی، مواد شیمیایی سمی و پیش سازها دارد.

شتاب در قانونمند کردن سلاحهای کشتار جمعی

نگرانی از گسترش افقی سلاحهای کشتار جمعی و پایان دوره جنگ سرد موجب تقویت و تسریع تلاشهای بین المللی برای تکمیل مقررات بین المللی مربوط به این سلاحها شد.

اوضاع جدید بین المللی، زمینه مساعدی برای ادامه و ختم موفقیت آمیز مذاکرات تدوین کنوانسیون سلاحهای شیمیایی در کنفرانس خلع سلاح ژنو فراهم آورد. زیرا تا آن زمان منازعه شرق و غرب و امتناع کشورهای سوسیالیست از پذیرفتن هر نوع بازرسی در محل، مانع عمده چنین توافقی بود.

همین وضع مناسب سبب شد تا در ۱۳ می ۱۹۹۵ (۲۳ اردیبهشت ۱۳۷۴) معاهده منع گسترش سلاحهای هسته ای برای مدت نامحدود تهدید شود و در ۱۱ سپتامبر ۱۹۹۶(۲۰ شهریور۱۳۷۵) معاهده منع کامل آزمایشهای هسته ای به امضا برسد. همچنین در سال ۱۹۹۵ پیمانهای منطقه ای جدیدی در آفریقا و آسیا جنوب شرقی برای ایجاد مناطق عاری از سلاح هسته ای منعقد شد.

فهرست منابع و مآخذ

1. سلاح های شیمیایی ، حسین علائی
2. سلاح های کشتار جمعی ، ترجمه و تحقیق امیر حسین رنجبران
3. سایت اینترنتی روزنامه کیهان ، ایران ، ایلنا ، انصار
4. نشریه  سیاسی – فرهنگی – اجتماعی – اقتصادی نامه ، شماره ۴۸ ، فروردین ۱۳۸۵.