پایان نامه بررسی چگونگی تأثیر فناوری اطلاعات در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک گروه صنعتی نیرومحرکه

تعداد صفحات: ۱۶۸ | قابل ویرایش

‌

چکیده تحقیق

در تحقیق حاضر که با عنوان بررسی چگونگی تأثیر فناوری اطلاعات در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک گروه صنعتی نیرو محرکه صورت گرفته است، پس از بررسی تعاری ، تاریخچه و تئوری مفاهیم مربوطه و مروری بر پیشینه تحقیق در فصول اول و دوم (کلیات تحقیق و مبانی نظری) در فصل سوم (روش تحقیق) متعاقب آشنایی با سازمان صنعتی نیرو محرکه و مروری اجمالی بر خط مشی ، سیاستها و استراتژی های آن سازمان و همچنین مطالعه تئوری و عملی ارتباط میان متغیر مستقل (فناوری اطلاعات) و متغیر وابسته (فرآیند برنامه ریزی استراتژیک) و ارزیابی ارتباط معنی دار میان این مفاهیم پرداخته شده است.

روش تحقیق بصورت کتابخانه ای و میدانی بوده است و بر اساس روشهای آماری سعی شده است تا نتایج حاصل از نمونه استنتاجی باشد . جمع آوری اطلاعات نیز به واسطه بهره گیری از پرشش نامه صورت گرفته است ، به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز پرسش نامه نهایی درباره رابطه فناوری اطلاعات و برنامه ریزی استراتژیک با در نظر گرفتن مقیاس فاصله ای (لیکرت) بعنوان مقیاس اندازه گیری طراحی و تکمیل گردیده است.

در فصل چهارم برای اثبات یا رد فرضیه های تحقیق از شاخص های سنجش رابطه بین متغیرها استفاده شده است ، روایی این تحقیق با اتخاذ تدابیری چون انجام بررسی های جامع و کامل در مورد انتخاب گروه هدف که با مشورت متخصصین مربوطه صورت گرفته است و همچنین نظر‌سنجی از کل جامعه آماری تائید می گردد.

پایایی آن نیز از طریق آزمون کرونباخ با ضریب تقریبی ۸۷% محاسبه گردیده است. در فصل پنجم هم پس از مروری اجمالی بر تحقیق و بررسی نتایج حاصله و ارائه پیشنهاداتی از جمله عناوین مرتبط برای تحقیقات آتی خاتمه می یابد.

‌

مقدمه

توسعه پر شتاب و شدید فناوری اطلاعات که از سالها پیش آغاز شده است و همچنان ادامه دارد منجر به کاربرد وسیع آن در ابعاد گوناگون جامع گردیده است. از این رو فناوری اطلاعات به عنوان عامل پر قدرت تغییرات اقتصادی و اجتماعی شناخته می شود.

این فناوری به دلیل قابلیتی که در دگرگون ساختن راههای سازماندهی ، فعالیتها ، شیوه انجام فعالیتها و حتی ماهیت خودکار دارد در اکثر سازمانها بصورت گسترده ای بکار گرفته شده است.

فن آوری اطلاعات ابزار قدرتمندی است که بعنوان اهرمی برای طراحی دوباره فرآیندی کسب و کار در سازمان ها بکار می رود و این امکان را به سازمانها می دهد که بجای بهبود مقطعی و تدریجی و ضعیف موجود سیستم های جدید و یکپارچه ایجاد نمایند.

امروزه سازمانها هر چه بیشتر به سمت یکپارچه شدن سیستم ها حرکت می کنند و با استفاده از مدیریت سیستم های اطلاعاتی بستر مناسبی را برای بکار گیری و پشتیبانی اطلاعات توسعه می دهند و با استفاده از قابلیت ها و امکانات تکنولوژی های موجود قابلیت های رقابتی فراوانی برای خود ایجاد می کنند.

از سوی دیگر شاهد هستیم جهان در راستای ورود به قرن بیست و یکم شاهد تحولات بسیار عظیمی بوده است . یکپارچه شدن کشورهای اروپایی با تشکیل اتحادیه اروپا، سامان یافتن پیمانهای اقتصادی در قاره آمریکا و افزایش حضور کشورهای خاور دور در عرصه بازارهای جهانی ، نوید از رقابتی سهمگین در عرصه تجارت بین الملل می دهد.

‌‌

بیان مسئله

مسئله اصلی در تحقیق مورد نظر این است که : آیا وجود و بکارگیری فناوری اطلاعات در سازمان صنعتی نیرو محرکه توانسته است در روند برنامه ریزی استراتژیک این سازمان تغییرات اعمال کند ؟ چه تغییراتی را اعمال کرده است و چگونه استراتژی های کلان و تجاری این سازمان را دگرگون ساخته است؟

همانطور که در مقدمه گفته شد توسعه سریع فناوری اطلاعات در سراسر جهان منجر به کاربرد وسیع این فناوری در ابعاد گوناگون گردیده است. اثرات بکارگیری (IT) در سازمان بطوری است که در جهان امروز تکنولوژی اطلاعات امکان سودمندی و کار آمدی اطلاعات را ممکن ساخته است.

گفته می شود بکارگیری فناوری اطلاعات توانائی سازمان را افزایش می‌دهد. با این وجود چنین پیشرفتهایی اغلب سبب بهبودی عملکرد مالی سازمانها نمی‌شود، ساز و کار و برنامه استراتژیک خاصی مورد نیاز است تا به این اهداف اساسی در بکار گیری تکنولوژی اطلاعات در سازمان دست یافت.

فناوری اطلاعات با رشد و گسترش سریع و نوآوری های خود توانسته است مزایای بسیاری را برای سازمانها به ارمغان آورد و در بسیاری از موارد خود موجب ایجاد برتری رقابتی سازمان نسبت به سایرین گردد.

برخورداری از مزیت ها و نتایج فناوری اطلاعات بکارگیری فناوری اطلاعات و عدم وجود نتایج مطلوب و مورد انظار غالباً به دلیل فقدان نگرش برنامه ریزی نیاز به ارزیابی صحیح موقعیتها ، بررسی راه حلها و انتخاب بهترین راه حل جهت اجرا دارد.

‌

تاریخچه فناوری اطلاعات

واژه فناوری اطلاعات اولین بار از سوی لویت و وایزلردر سال ۱۹۵۸ به منظور بیان نقش رایانه در پشتیبانی از تصمیم گیری ها و پردازش اطلاعات در سازمان بکار گرفته شد از فناوری اطلاعات برداشتهای مختلفی وجود دارد و همین برداشتها موجب گردیده تا تصاویر متفاوتی از آن در مجامع مختلف ارائه شود.

در مفهوم رایج فناوری به مجموعه ای از سخت افزار و تجهیزات دلالت دارد . بسیاری از محققان آن را نه تنها سخت افزاری که در انجام کارها مورد استفاده قرار می گیرد ، بلکه مهارت و دانش کارکنان و حتی ویژگیهایی اشیایی که کاربر روی آن انجام می شود می دانند . فناوری اطلاعات که از این ابزارها ناشی می شود تعریف کرد . فناوری اطلاعات نه تنها به انجام پردازشهای دقیق و صحیح به رشد اتوماسیون کمک می کند بلکه از طریق ارائه اطلاعات در زمینه های مختلف فعالیت سازمان ثروت جدیدی را برای سازمان بهمراه می آورد و این امر وجه تمایز فناوری اطلاعات با سایر فناوری های مورد بهره برداری در سازمان است.

فناوری اطلاعات نه تنها به توانایی های پردازش داده ها توسط رایانه به مهارتهای انسانی و مدیریتی در بهره برداری از آن ها دلالت دارد . بنابر این فناوری اطلاعات نه تنها شامل رایانه و دیگر تجهیزات بلکه توانایی ها و اقدامات در نحوه انجام کار می شود. (صرافی زاده ۱۳۸۳- صفحه ۱۶)

بنا به نگرشی دیگر واژه فناوری اطلاعات نه تنها به انجام پردازشهای دقیق و صحیح به رشد اتوماسیون کمک می کند بلکه از طریق ارائه اطلاعات در زمینه های مختلف فعالیت سازمان ثروت جدیدی را برای سازمان بهمراه می آورد و این امر وجه تمایز فناوری اطلاعات با سایر فناوری های مورد بهره برداری در سازمان است.

‌

تاریخچه فناوری اطلاعات در ایران

بخش عمومی در ایران سالهاست که کاربرد فناوری اطلاعات را آغاز کرده است اما در سالها اخیر ، نرخ سرمایه گذاری در این زمینه و توجه به این فناوری افزایش بسیاری یافته است . هر چند شرکت «آی . بی . ام» ایران بعنوان شعبه ای از شرکت «آبی . ام» جهانی در سال ۱۳۳۵ در ایران شروع بکار کرد ، اما بانک ملی ایران و شرکت ملی نفت نخستین سازمانهایی بودند که در سال ۱۳۴۱ اولین کامپیوترها را به مفهوم امروزی آنها بکار گرفتند.

با افزایش بهای نفت در اوایل دهه ۱۳۵۰ ورود کامپیوترها نیز به کشور شدت یافت . در سال ۱۳۵۶ هزینه های انفور ماتیک در سازمانهای دولتی کشور با افزایشی ۶۵ درصدی نسبت به سال پیش از آن ، به سال پیش از آن ، به ۲ میلیارد ریال بالغ می شود.

در این دو سال بیش از ۷ میلیارد ریال هزینه تهیه و تولید نرم افزار در این بخش بوده است . در خرداد ماه سال۱۳۵۸ با تصویب شورای انقلاب ، کمیسیونی با نام «کمیسیون ملی انفور ماتیک» تشکیل شد و ماموریت یافت مسائل مربوط به این حوزه را در سطح کشور بررسی کند.

این کمیسیون نشان می دهد که در سال ۱۳۵۸ در کل کشور ۱۳۱ کامپیوتر خریداری شده به بهای روز پنج میلیون ریال  و ۱۳۴ کامپیوتر اجاره ای به اجاره بهای ماهانه ۲۴۰ میلیون وجود داشته اند (دبیر خانه شورای عالی انفورماتیک کشور ۱۳۷۳) نگاه برنامه ریزی شده به کاربرد فناوری اطلاعات در کشور به ۱۰ سال پس از آغاز کاربرد کامپیوتر ها باز می گردد . در سال ۱۳۵۱ و در برنامه پنجم عمرانی اعتباری حدود ۴۷۱ میلیون ریال به بخش انفورماتیک اختصاص داده شد.

‌

بکارگیری فناوری اطلاعات

شواهد نشان می دهد که بکارگیری فناوری اطلاعات در میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در حال گسترش است . مطالعه در سه مقطع زمانی ۸۵-۱۹۸۰ ، ۹۱-۱۹۸۶ و ۱۹۹۴ انجام شد و نتایج نشان داد که در مقطع اول ۱۶ درصد ، در مقطع دوم ۳۷ درصد و در مقطع سوم ۴۲ درصد از کارکنان در کارشان تحت تاثیر فناوری اطلاعات قرار گرفته اند . این رشد منطقاً در میان کشور های دیگر صنعتی بیشتر است.

مطالعه دیگری در سال ۱۹۹۶ نشان داد که ۴۸ درصد از کارکنان در انجام وظایف شغلی شان از رایانه استفاده می کنند . این رقم نسبت به مطالعه سال ۱۹۸۹ که ۳۵ درصد بود رشد قابل ملاحظه ای را نشان می دهد . لانک (۱۹۹۴) دریافت که ۷۱ درصد از سرپرستان یا دارای رایانه می باشند و یا از رایانه و ترمینال در انجام کار خود استفاده می کنند.

رشد به کار گیری رایانه های خانگی نیز بسیار قابل توجه بوده است . در سال ۱۹۹۱ ، ۱۹۹۴ و ۱۹۹۶ به ترتیب ۱۹ درصد ، ۲۵ درصد و ۲۹ درصد از خانوارهای کانادایی دارای رایانه بوده اند . فناوری اطلاعات می تواند از سوی افراد ، گروههای کاری ، سازمان ها و یا سازمانهای بصورت اشتراکی بکار گرفته شود.

بررسی ها بیانگر این است که سازمان ها عمدتاً در چهار زمینه زیرا ز فناوری اطلاعات بهره می گیرند.

۱- امور پردازشی اطلاعات : که شامل جمع آوری ، تبدیل ایجاد ، نگهداری و ارسال اطلاعات است این اقدامات را به C5 تعبیر نموده اند.

۲- امور تصمیم گیری : در امور تصمیم گیری سیستم ها به تحلیل اطلاعات پردازش شده و حمایت از تصمیم گیرندگان سازمان می پردازند. این امر از طریق سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری و یا سیستم های خبره انجام می پذیرد.