پایان نامه بررسی رابطه بین اثربخشی ارتباطات سازمانی و منابع قدرت مدیران ادارات هفت گانه آموزش و پرورش

تعداد صفحات: ۱۹۳ | قابل ویرایش

فهرست مطالب

عنوان                                                      صفحه

چکیده

فصل یکم : مقدمه پژوهش

۱-۱- عنوان تحقیق: ……………………………… ۱

۱-۲- مقدمه ……………………………………. ۱

۱-۳- بیان مساله: ………………………………. ۲

۱-۴- اهمیت و ضرورت پژوهش ……………………….. ۷

۱-۵-‌ اهداف پژوهش: ……………………………… ۹

الف- هدف کلی: …………………………………. ۹

ب – اهداف جزئی:………………………………… ۹

۱-۶-  پرسشهای پژوهش: …………………………… ۹

الف- اصلی:…………………………………….. ۹

ب- فرعی:………………………………………. ۹

۱-۷-‌ متغیرهای پژوهش: …………………………… ۱۰

متغیر پیش بین:…………………………………. ۱۰

 متغیر ملاک:……………………………………. ۱۰

متغیر تعدیل کننده ……………………………… ۱۰

متغیر کنترل …………………………………… ۱۰

۱-۸-‌ تعاریف علمی واژه ها:……………………….. ۱۰

۱-۹- تعاریف عملیاتی واژه ها: ……………………. ۱۴

فصل دوم : بررسی پیشینه پژوهش

مقدمــه……………………………………….. ۱۶

الف- بررسی نظریه‌ها……………………………… ۱۹

۲-۱- ارتباطات………………………………….. ۱۹

۲-۱-۱- اهمیت ارتباطات…………………………… ۱۹

۲-۱-۲- تعاریف ارتباطات………………………….. ۲۲

۲-۱-۳- فرآیند ارتباط……………………………. ۲۶

۲-۱-۳-۱- منبع …………………………………. ۲۶

۲-۱-۳-۲- رمزگذاری………………………………. ۲۷

۲-۱-۳-۳- وسیله…………………………………. ۲۷

۲-۱-۳-۴- رمزگشایی………………………………. ۲۸

۲-۱-۳-۵- دریافت کننده…………………………… ۲۸

۲-۱-۳-۶- بازخورد……………………………….. ۲۹

۲-۱-۴- مسیر ارتباطات……………………………. ۲۹

۲-۱-۴-۱- ارتباطات عمودی…………………………. ۲۹

الف- مسیر رو به پایین…………………………… ۲۹

ب- ارتباطات رو به بالا…………………………… ۳۰

۲-۱-۴-۲- ارتباطات در سطح افقی……………………. ۳۱

۲-۱-۵- مدل ارتباطات…………………………….. ۳۲

۲-۱-۶- اصول ارتباطات……………………………. ۳۵

۲-۱-۷- ارتباطات سازمانی از دیدگاه مکاتب مختلف مدیریت.. ۳۸

۲-۱-۷-۱- دیدگاه کلاسیک‌ها در مورد ارتباطات:…………. ۳۸

۲-۱-۷-۲- نظریه نئوکلاسیک‌ها و ارتباطات……………… ۴۰

۲-۱-۷-۳- دیدگاه سیستمی در مورد ارتباطات…………… ۴۰

۲-۱-۷-۴- دیدگاه اقتضایی و ارتباطات……………….. ۴۱

۲-۱-۷-۵- دیدگاه مراوده‌ای یا تعاملی در مورد ارتباطات… ۴۱

۲-۱-۸- اثربخشی در ارتباطات میان فردی …………….. ۴۲

۲-۱-۹- ویژگی‌های اثربخشی…………………………. ۴۳

۲-۱-۹-۱- گشودگی………………………………… ۴۳

۲-۱-۹-۲- همدلی…………………………………. ۴۵

۲-۱-۹-۳- حمایتگری………………………………. ۴۶

۲-۱-۹-۴- مثبت گرایی…………………………….. ۴۶

۲-۱-۹-۵- تساوی…………………………………. ۴۷

۲-۱-۹-۶- همانندی «تشابه با هم» و «تخالف با هم»…….. ۴۷

۲-۱-۱۰- موانع ارتباطی ………………………….. ۴۸

۲-۲- قدرت …………………………………….. ۶۱

۲-۲-۱- اهمیت قدرت………………………………. ۶۱

۲-۲-۲- تعاریف قدرت……………………………… ۶۲

۲-۲-۳- قدرت در سطوح مختلف سازمان ………………… ۶۵

۲-۲-۳-۱- قدرت در سطح عمودی………………………. ۶۵

۲-۲-۳-۱-۱- منابع قدرت مدیران رده‌ی عالی سازمان……… ۶۶

۲-۲-۳-۱-۲- منابع قدرت مدیران رده میانی سازمان……… ۶۹

۲-۲-۳-۱-۳- منابع قدرت مدیران رده‌ی پایین سازمان…….. ۶۹

۲-۲-۳-۲ – قدرت در سطح افقی………………………. ۷۱

۲-۲-۴- روابط قدرت………………………………. ۷۲

۲-۲-۴-۱-  رابطه صف و ستاد……………………….. ۷۳

۲-۲-۴-۲- تشکیل دسته‌ها و ائتلاف……………………. ۷۴

۲-۲-۵- منابع قدرت بر اساس پژوهش‌های فرنچ و راون…….. ۷۵

۲-۲-۶- انواع رویکردها به قدرت …………………… ۷۷

۲-۲-۶-۱- راسل و قدرت:…………………………… ۷۸

۲-۲-۶-۲- هیکس، گولت و قدرت: …………………….. ۷۹

۲-۲-۶-۳- گالبرایت و قدرت: ………………………. ۸۱

۲-۲-۶-۴- اتزیونی و قدرت:………………………… ۸۳

ب- پیشینه پژوهشهای انجام شده ……………………. ۸۵

۲-۳- پژوهش‌های پیرامون ارتباطات سازمانی……………. ۸۵

۲-۳-۱- پژوهش‌‌های انجام شده در داخل کشور:…………… ۸۵

۲-۳-۲- پژوهش‌های انجام شده در خارج از کشور:………… ۸۹

۲-۴- پژوهشهای پیرامون منابع قدرت ………………… ۹۹

۲-۴-۱-  پژوهش‌های انجام شده در داخل کشور…………… ۹۹

۲-۴-۲-  پژوهش‌های انجام شده و در خارج از  کشور…….. ۱۰۸

نتیجه گیری کلی ……………………………….. ۱۲۱

فصل سوم: روش پژوهش

۳-۱- جامعه آماری………………………………. ۱۲۳

۳-۲- گروه نمونه ………………………………. ۱۲۳

۳-۳- روش و طرح نمونه‌برداری……………………… ۱۲۴

۳-۴- حجم نمونه………………………………… ۱۲۴

۳-۵- ابزار گردآوری داده‌ها………………………. ۱۲۵

۳-۵-۱- پرسشنامه اثر بخشی ارتباطات سازمانی………… ۱۲۶

۳-۵-۲- پرسشنامه منابع قدرت «شرایخیم و هینکین»…….. ۱۲۷

۳-۶- تعیین روایی و اعتبار پرسشنامه………………. ۱۲۸

۳-۶-۱- روایی………………………………….. ۱۲۸

۳-۶-۲- اعتبار…………………………………. ۱۲۸

۳-۷- نوع مطالعه (روش گردآوری داده‌ها-…………….. ۱۳۱

۳-۸- طرح پژوهش و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها………… ۱۳۱

فصل چهارم : یافته‌های پژوهش

مقدمــه………………………………………. ۱۳۳

تبدیلهای انجام شده بر روی متغیرها جهت تغییر مقیاس:… ۱۳۴

۴-۱- توصیف داده‌ها:…………………………….. ۱۳۵

۴-۱-۱- توصیف مولفه های منابع قدرت:………………. ۱۳۵

توصیف منابع قدرت بر حسب قدرت غالب مدیران:………… ۱۳۸

۴-۱-۲- توصیف مؤلفه‌های اثربخشی ارتباطات سازمانی……. ۱۲۶

۴-۱-۳- توصیف سایر داده‌ها……………………….. ۱۵۴

۴-۲- تجزیه و تحلیل داده‌ها بررسی فرضیات…………… ۱۵۸

۴-۲-۱- نتایج و یافته‌های سوالهای پژوهشی ………….. ۱۵۸

فصل پنجم:‌ تفسیر و استنتاج نتایج پژوهش

۵-۱- تجزیه و تحلیل نتایج پژوهش………………….. ۱۷۸

۵-۲- محدودیت‌های پژوهش …………………………. ۱۹۱

۵-۳- پیشنهادها………………………………… ۱۹۲

۵-۳-۱- پیشنهاد به برنامه‌ریزان:………………….. ۱۹۲

۵-۳-۲- پیشنهاد به پژوهشگران :…………………… ۱۹۳

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی ارتباط بین منابع قدرت مدیران و اثربخشی ارتباطات سازمانی می‌پردازد. هدف،‌ بررسی رابطه بین هر یک از منابع قدرت مدیران بر حسب رده‌بندی فرنچ و راون،‌ شامل: منابع قدرت تخصصی، مرجعیت، پاداش، مشروع و اجبار با اثربخشی ارتباطات سازمانی، سنوات خدمت مدیران و سابقه مدیریت آنان می‌باشد. همچنین برآنیم تا تفاوت بین منابع مختلف قدرت مدیران را بر حسب تخصص مدیریت و تخصص غیرمدیریت بررسی نماییم.

پژوهش حاضر از دسته پژوهشهای کاربردی و از نوع تحقیق توصیفی (غیر آزمایشی) است و در تقسیمات تحقیقات  توصیفی از نوع روش تحقیق همبستگی دو متغیری می‌باشد.

جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه مدیران دوایر مختلف ادارات هفتگانه آموزش و پرورش مشهد و همچنین کلیه کارکنان این دوایر می‌باشد. لازم به ذکر است که تعداد جامعه آماری مدیران، تعداد ۱۴۷ نفر و کارکنان،  تعداد ۳۴۵ نفر می‌باشد. از جامعه آماری مدیران، تعداد ۸۷ مدیر به روش تصادفی ساده و با کمک جدول اعداد تصادفی و نیز از جامعه آماری کارکنان، کلیه کارکنان تحت نظر مدیران منتخب به روش تمام شماری انتخاب شدند.

ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه منابع قدرت «شرایخیم و هینکین (۱۹۸۹)» و پرسشنامه اثر بخشی ارتباطات سازمانی «نانچیان و دیگران  (۱۳۷۹) » می‌باشد. جهت تعیین اعتبار پرسشنامه‌ها از دو روش آزمون – بازآزمون و آلفای کرانباخ  استفاده شده است. در روش آزمون- بازآزمون اعتبار پرسشنامه منابع قدرت ۶۱/۰ و اعتبار پرسشنامه اثربخشی ارتباطات سازمانی ۵۸/۰ به دست آمده است.

مقدمه

دنیایی را تصور کنید که در آن «ارتباط» وجود ندارد؛ در این دنیا انسان،تنها و انفرادی زندگی می کند و هرگز مشارکتی در تجربه اندوزی و علم ورزی ندارد! هرگز نمی تواند برای فائق آمدن بر مشکلات و محدودیتهای شخصی،از اتحاد و یکپارچگی برخوردار شود! هرگز سهمی در اختراعات نداشته و از شانس و فرصت زیادی بهره مند نخواهد شد! در چنین جهانی انسان نمی تواند از دیگران تاثیر بپذیرد و به گونه ای متقابل بر آنان تاثیر بگذارد. در یک کلام:تصور چنین جهانی اگر ناممکن نباشد،دشوار است.

این تصور بسیار مشکل است؛ زیرا ارتباط طرح چنین سوالی را درزندگی بشری از میان برده و غیر قابل بحث نموده است. دنیایی که ما در آن بسر می بریم بسیار مبهم و پیچیده است. در جهانی بدون وجود ارتباط، تمدن- به مفهومی که امروز می شناسیم- امکان وجود و ظهور نداشته است. ما به وسیله ارتباط،موفق شده ایم علوم و آموخته ها و تلاشهایمان راتجزیه و ترکیب کنیم.

تواناییها و تلاشها و آموخته های علمی ما را قادر ساخته است تا ظرفیت علمی،تکنولوژی و فرهنگی مان توسعه یافته و رو به تکامل و تعالی بروند. بدون وجود یک زمینه مناسب برای ایجاد ارتباط با یکدیگر در سطحی قابل قبول انسان هرگز نمی‌توانست موقعیت ما قبل تاریخ را پشت سر گذاشته و به پیشرفتهای کنونی دست یابد.

بیان مساله

فرایند ارتباطات یکی از فرایندهای مهمی است که بر روی اثر بخشی سازمانها و موفقیت مدیر نقشی اساسی ایفا می کند. تحقیق وبررسی در محیط سازمانها و حیات کاری نشان می دهد که بطور متوسط مدیران سطوح مختلف بین ۷۵% تا ۹۵% از اوقات خود را صرف ارتباطات و پیام رسانی می کنند.

مکالمات تلفنی،جلسات،بررسی گزارشها،دادن دستور و تعلیمات، نوشتن نامه، بررسی اطلاعات فاکس و تلکس، و فعالیتهایی از این قبیل مثالهایی بر فرایند ارتباطات می باشد. سیستم گردش خون در اعضای بدن چه نقش مهمی را ایفا می کند، ارتباطات نیز در سازمانها همان نقش را ایفا می کند (امیر کبیری،۱۳۷۷).

اهمیت ارتباطات

ارتباطات از عوامل بنیادی هویت سازمانی و به قول فیفنر قلب تپنده و جوهره اصلی مدیریت است که از طریق آن فعالیت‌های برنامه‌ریزی، سازماندهی، هماهنگی، رهبری و کنترل توسط مدیریت انجام می‌شود. ارتباطات تبادل جریان «پیام» از یک نفر به نفر دیگر از طریق واسطه و به عبارتی عامل اطلاع‌رسانی و تفاهم بین عناصر انسانی می‌باشد.

جان کاتر فرآیند ارتباطات را شامل سه عنصر فرستنده – پیام – گیرنده می‌داند. به عقیده وی در سازمانی که بین عناصر انسانی پدیده ارتباط برقرار نباشد، در هر نوع و شکلی از تعریف که می‌توان برای سازمان ارائه داد، معهذا سازمان به حساب نمی‌آید.ارتباطات در سازمان موجد قدرت و وسیله‌ای برای به کارگرفتن بهینه اختیارات قانونی و اداری و اعمال آن در طول سلسله مراتب سازمانی می‌باشند.

ارتباطات به عنوان «وسیله» اعمال قدرت و مجاری شبکه‌های سازمانی و قوانین مربوط، مسیری برای جریان آن می‌باشند. قدرت در سازمان از مجاری ارتباطی حرکت کرده و از طریق موقعیت‌های فراهم شده ناشی از جریانات ارتباطی، بدواً اعمال شده سپس گسترش یافته و نهایتا به متن سازمان اضافه و حفظ می‌شود . (فخیمی ۱۳۷۹).

فرآیند ارتباط

ارتباط فرآیندی دو طرفه است. به بیان ساده ارتباط وقتی پدید می‌آید که شخصی پیامی را به شخص دیگری انتقال می‌دهد. هنگامی ارتباط موفقیت‌امیز است که پیام فرستاده شده همان پیام دریافت شده باشد. به هر حال شکست وقتی حادث می‌شود که اطلاعات فرستاده شده با دریافت شده متفاوت باشد . برای به حداقل رساندن مشکلات ذاتی ارتباط و سهولت انتقال اثربخش اطلاعات، شناخت اجزای مختلف تشکیل دهنده‌ی این فرآیند لازم است. ارتباط شامل فرستنده یا منبع پیام، رمزگذاری، وسیله، رمزگشایی، گیرنده یا پاسخ دهنده و فرآیند بازخورد است.

فهرست منابع

1. ابی زاده ، فرهاد (۱۳۷۷) . بررسی منابع قدرت مورد استفاده مسئولان دانشکده‌های غیرپزشکی دانشگاههای دولتی شهر تهران. پایان نامه (کارشناسی ارشد) . دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده روان‌شناسی وعلوم تربیتی . به راهنمایی: زهرا صباغیان .
2. اتواتر، لین ای و رایت ،‌وندی جی (۱۳۷۶). قدرت و رهبری تغییرپذیر و تبادلی در سازمانهای عمومی و خصوصی. (نصرا… خازنی، مترجم). مجله تحول اداری. شماره ۱۵، ص ۱۴.
3. ارجمندی فر، فاطمه . بررسی رابطه بین میزان بکارگیری انواع قدرت توسط مدارس ابتدایی دخترانه دولتی شهر تهران با جو سازمانی. چکیده پایان‌نامه‌های ایران، دوره ۱۱، شماره ۲ . تابستان ۱۳۸۲.
4. استونر، جیمز و فریمن (۱۳۷۵). مدیریت «رهبری و کنترل» (جلد سوم). (علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، مترجم). تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.
5. استونر ، جیمز ای . اف و فری من ، آر . ادوارد و گیلبرت، دانیل آر (۱۳۷۹). مدیریت
   (جلد دوم) . (علی پارسائیان و محمد اعرابی، مترجم) . تهران : دفتر پژوهشهای فرهنگی
6. اسماعیل‌پور، ناصر (۱۳۷۴) . نقش ارتباطات اثربخشی در افزایش بهره‌وری سازمان بورس اوراق بهادار. پایان نامه (کارشناسی ارشد). دانشگاه تهران. به راهنمایی : علی رضائیان .