تعداد صفحات: ۴۳ | قابل ویرایش
مقدمه
در سالهای اخیر در سراسر دنیا هزینه‌های فناوری اطلاعات (IT) در سازمانها، اعم از کوچک یا بزرگ، خدماتی یاتولیدی، انتفاعی یا غیر انتفاعی، افزایش یافته است. هزینه‌های خودکارـ سازی دفتری و خودکارـ سازی تولید که شامل‌کامپیوترها، بسته‌های کاربردی، توسعه نرم‌افزارهای مطابق با نیاز، ارتباطات، شبکه‌های کامپیوتری و اینترنت است‌سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود و معمولا به منظور توسعه اثربخشی، افزایش بازدهی، نگهداری و ارتقای جایگاه رقابتی‌سازمان صورت می‌گیرند.
متاسفانه همه سرمایه‌گذاریها و فناوری اطلاعات نتایج مورد انتظار را به بار نمی‌آورند. این واقعیت به همراه گامهای‌سریع تغییر در منسوخ شدن فناوری اطلاعات در ابعاد سخت‌افزار و سکوهای نرم‌افزاری، مدیران سازمانها را وامی‌دارد که‌برنامه‌ریزی بلند مدت در سرمایه‌گذاری فناوری اطلاعات را مورد توجه قرار دهند.
این مقاله یک مدل ورودی‌ـ خروجی را برای توسعه برنامه اصلی سیستمهای اطلاعات مدیریت ارائه می‌دهد و در آن‌چندین روش برنامه‌ریزی از جمله روشهای برنامه‌ریزی سیستمهای کسب و کار (BSP) و رویکرد مهندسی اطلاعات برای‌تولید چنین برنامه‌ای مورد مقایسه قرار می‌گیرد.
علاوه بر این، در این مقاله یک روش جدید برای برنامه‌ریزی فناوری اطلاعات که در آن سعی شده است ضمن‌برطرف کردن نقاط ضعف روشهای موجود، بر نقاط قوت آنها تاکید شود ارائه شده است. در پایان مجموعه‌ای از عوامل‌ارزیابی روشهای برنامه‌ریزی فناوری اطلاعات ارائه شده که اهمیت نسبی هر یک از آنها از طریق مصاحبه روش‌مند بامتخصصان ایرانی گزارش شده است.
ضرورت برنامه‌ریزی
تحولات انجام شده در چند دهه اخیر جای‌هیچگونه شک و تردیدی را نسبت به ضرورت‌برنامه‌ریزی راهبردی سیستمهای اطلاعات‌مدیریت باقی نمی‌گذارد، زیرا:
– اقتصاد جهانی و بر اثر آن رقابت نیز بسیارفشرده‌تر شده است و عملیات هر بنگاه باید به‌شکل جهانی انجام شود.
– اقتصاد در صنایع مختلف تغییر پیدا کرده و بردانش و اطلاعات بنیان‌گذاری شده است.
– ساختارهای سازمانی و خطمشهای مدیریتی‌کاملا متحول شده‌اند.
– فناوری اطلاعات کاملا دگرگون شده است و به‌لحاظ کمی (توسعه در کل جهان) و کیفی (تنوع‌و سرعت اطلاعات) با قبل قابل مقایسه نیست.
– از اطلاعات به عنوان منبع راهبردی نامبرده‌می‌شود.
آنچه از دیدگاه مدیریت هر بنگاه پراهمیت به نظرمی‌رسد نحوه سرمایه‌گذاری در فناوری اطلاعات‌است، زیرا:
– اجرای برنامه مستلزم سرمایه‌گذاری بسیارسسنگین است.
-نتایج حاصل از اجرای برنامه باید پاسخگوی‌نیازهای واقعی سازمان باشد.
– اجرای برنامه نیاز به ایجاد فرهنگ جدید دارد.
روش جدید برنامه ریزی راهبردی سیستم های اطلاعات مدیریت
روش جدید پیشنهادی که شرح مراحل فرایندبرنامه‌ریزی آن را در ادامه ملاحظه خواهید کرد،طرح نظری آن برای اولین بار است که به‌طوررسمی انتشار می‌یابد و از گزارشهای مربوط به‌اجرای این روش در سازمان تربیت بدنی ایران درسالهای ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶ اتخاذ و ارائه می‌شود[۱۳].
این روش ۵ مرحله کلی را شامل می‌شود واساس آن بر تحلیل فرایندهای بنگاه با رویکردمهندسی مجدد فرایندهای کسب و کار و تحلیل‌عوامل حیاتی موفقیت است و با تلفیق دو روش‌فوق از نقاط قوت آنها کاملا بهره‌مند شده است.
مبنای این روش بر تحلیل فرایندهای‌بنیادین سازمان قرار دارد. فرایندهای بنیادین‌فرایندهایی هستند که یا ماموریت سازمان راتشکیل می‌دهند یا در رابطه مستقیم با آنها هستند.
فرایندهای بنیادین به فرایندهای جزئیتر، تجزیه‌می‌شوند و فرصتهای کاربرد فناوری اطلاعات درآنها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
تحلیل فرایند کسب و کار و عوامل‌حیاتی موفقیت
این مرحله خود از زیر مرحله‌های متفاوتی تشکیل‌شده است که آنها نیز عبارت خواهند بود از:
- تعریف و ایجاد توافق مدیریتی بر نمودار فرایندکسب و کار بنیادین برای سازمان
در این مرحله فرایندهای بنیادین کسب و کار که‌ماهیت سازمان را ترسیم می‌کنند معین و ارتباطآنها با یکدیگر و دیگر مدعیان سازمان مشخص‌می‌شود.
- شناخت مشتریان، اهداف، ورودیها و نمونه‌خروجیهای هر فرایند بنیادین
- شناخت و کسب توافق مدیریت بر عوامل‌حیاتی موفقیت برای هر فرایند بنیادین همراه باروش اندازه‌گیری و هدف متداول فعلی
- تجزیه هر فرایند بنیادین به زیرفرایندها به شکل‌تفصیلی
- شناخت فرصتهای فناوری اطلاعات، همراه باوضعیت فعلی به‌کارگیری آنها در سازمان، برای‌هر فرایند بنیادین
منابع و مراجع
- دانشنامه آزاد رشد
- دانشنامه آزاد وکی پدیا
- شرکت آی.بی.ام راهنمای برنامه‌ریزی سیستمهای‌اطلاعاتی بر اساس متدولوژی “BSP” /IBM شرکت‌داده‌پردازی ۱۳۷۷ مترجم نرگس مینا.
- گزارش برنامه راهبردی سیستمهای اطلاعات مدیریت‌سازمان تربیت بدنی ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶.
