پایان نامه بررسی عوامل موثر بر بروز رفتارهای غیراخلاقی در محیط کار

تعداد صفحات: ۱۰۸ | قابل ویرایش

چکیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر بروز رفتارهای غیراخلاقی در محیط کار انجام شده است.هفتاد و پنج نفر از کارمندان از سازمان امور مالیاتی کشور دولتی به پرسشنامه‏ای که بر اساس الگوی چهاربعدی عوامل مؤثر رفتارهای‏ غیر اخلاقی(ویژگی‏های فردی/ویژگی‏های محیط/تعامل فرد و محیط/روابط میان افراد).

طراحی و تنظیم گردیده بود،پاسخ دادند.نتایج حاکی از آن است که‏ ویژگی‏های فرد،بیشترین تأثیر را بر بروز رفتارهای غیر اخلاقی دارد و روابط و تعامل میان افراد،کمترین درجه تأثیرگذاری را دارند.کاربرد ضمنی نتایج بدست‏ آمده برای کارکنان رده بالای سازمان با توجه به نقشی که در هدایت و رهبری‏ کارکنان در نیل به اهداف سازمان دارند،قابل توجه بوده و در قسمت بحث و نتیجه‏گیری به آنها اشاره شده است.

مقدمه

مسایل اخلاقی در حقیقت عمده‏ترین معضل مدیریتی هستند،زیرا تقابل میان عملکرد اقتصادی(که بوسیله درآمدها،هزینه و سود اندازه‏گیری می‏شود)و عملکرد اجتماعی(که‏ در قالب تعهدات سازمان در داخل و خارج در قبال دیگران بیان می‏شود)،را بیان می‏دارد. هرچند در خصوص ماهیت تعهدات سازمان تفسیرهای متعددی انجام شده،اما بسیاری‏ معتقدند که این تعهدات شامل حمایت از کارگران و کارکنان محلی،حفظ بازارهای‏ رقابتی و تولید و ارائه محصولات و خدمات مفید و مطمئن است.

مشکل مدیریت در مورد اینگونه تعهدات این است که،هم برای سازمان‏ها(که عملکرد آنها از طریق استانداردهای‏ مالی ارزیابی می‏شود)و هم برای مدیران(که در معرض کنترل‏های مالی قرار دارند هزینه‏بر است.یک توازن«صحیح»،«مناسب»یا«منصفانه»بین عملکرد اقتصادی و اجتماعی یک‏ شرکت وجود دارد و مشکل مدیریت نیز یافتن این توازن است.البته می‏توان آن را نادیده‏ گرفت و ادعا نمود که این مشکل به هیچ‏وجه وجود ندارد.همانگونه که این ادعا به‏ پیدایش دو دیدگاه مختلف منجر شده است.

دیدگاه نخست معتقد است که مدیریت فقط باید به فعالیت‏های اقتصادی بپردازد. این دیدگاه در واقع یکی برداشت سطحی از تفکر قرن نوزدهم در مورد کار است که بر اساس آن ماهیت معادن زغال‏سنگ،ناامنی و طبیعت کارخانه‏های فولاد،ایجاد آلودگی‏ همراه با سودآوری است.خوشبختانه ظاهرا این باور دیگر رواج ندارد و بیشتر مدیران از تأثیر تصمیمات و اعمال خود بر سازمان و جامعه آگاهی دارند.

بیان موضوع تحقیق

در ادبیات روانشناسی اجتماعی مفهوم نگرش ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

 آلپورت (۱۹۳۵) در مقاله ای که پژوهش های مربوط به نگرش ها را بازنگری می کرد، اظهار داشت که مفهوم نگرش شاید ممتازترین و ضروری ترین مفهوم در روانشناسی اجتماعی معاصر باشد . تصور این است که در محیط سازمانی نگرش های شخصی با شخصیت ،انگیزش ، و سایر فرایندهای او ارتباط دارند .

نگرش ها عبارتند از تمایل یا آمادگی برای پاسخگویی به گونه ای مطلوب یا نامطلوب . این ها احساساتی آموخته و ارزشیابی کننده نسبت به افراد، اشیاء و مفاهیم موجود در دنیای پیرامونمان هستند . نگر ش ها به گونه ای تنگاتنگ در بافت و ساختار روانی ما جا ی دارند آن ها با ارزش های اساسی تر مربوطند و باورهای ما را نسبت به موضوعات منعکس می کنند و اگر با د قت کافی سنجیده شوند و عوامل دیگر از قبیل هنجارهای اجتماعی نیز مورد نظر قرار بگیرند می توانند پیش بینی های نیرومندی از رفتار باشند و شالوده دانش ما را برای تعامل با دیگران و دنیای پیرامونمان فراهم کنند.

نگرش های متعددی در رابطه با فعالیت های شغلی وجود دارد که از مهم ترین آن ها می توان به خشنودی شغلی، تعهد سازمانی و دلبستگی شغلی اشاره کرد. بیشترین تحقیقات در این خصوص درباره خشنودی شغلی و بعد از آن درباره تعهد سازمانی بوده است.

مفهوم تعهد

تعهد را افراد مختلف به گونه‌های متفاوت تعریف کرده‌اند که ذیلاً برخی از آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد:

استاد شهید مطهری، تعهد را به معنی پایبندی به اصول و قراردادهایی می‌داند که انسان نسبت به آنها معتقد است و بیان می‌دارد: “فرد متعهد کسی است که به عهد و پیمان خود وفادار باشد و برای اهداف آن تلاش نماید” کانتر  تعهد را تمایل افراد به در اختیار گذاشتن انرژی و وفاداری خویش به نظام اجتماعی می‌داند. سالانکیک  تعهد را عبارت از پیوند دادن فرد به عوامل و اقدامات فردی وی می‌داند، یعنی تعهد زمانی واقعیت می‌یابد که فرد نسبت به رفتار و اقدامات خود احساس مسئولیت و وابستگی نماید (الحسینی،۱۳۸۰،‌ صص،۳۱-۳۰)

مودی و همکارانش، تعهد را به عمل فراتر از وظایف مقرره اطلاق می‌نمایند. ابراز عملی تعهد، برای به انجام رسیدن فعالیتها ضروری است و بخصوص در مشاغل کلیدی و حساس، از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد. کوک و وال نیز سه مفهوم “وفاداری”، “احساس هویت و شناسایی” و “آمادگی” را برای تعهد مطرح کرده‌اند (مجیدی، ۱۳۷۶، صص۴۰-۴۲)

انواع تعهد

تعهد در سازمان به انواع مختلف نظیر، تعهد مکتبی، تعهد ملی، تعهد خویشتن‌مدارانه، تعهد گروهی و تعهد سازمانی تقسیم می‌شود(الحسینی،۱۳۸۰،‌ ص،۳۱)

-تعهد مکتبی از تعلق به یک جهان‌بینی به وجود می‌آید و به میزان تقید فرد به الزامات نگرشی و گرایشی مکتب مربوط، می‌تواند از نوع تعهد اصول‌گرایانه یا سازش کارانه و یا معتدل و معقول قلمداد شود.

-تعهد ملی، همان حس ناشی از وطن‌دوستی است که فرد طی آن مصالح ملی و میهنی خویش را ملاک رفتار خود قرار می‌دهد.

-تعهد خویشتن‌مدارانه، از علاقه‌مندی بیش از اندازه فرد به منافع خود ناشی می‌شود و معمولاً افرادی که گرفتار کیش شخصیت و خود برتربینی و یا بی‌توجه به منافع دیگران و سازمان هستند از آن برخوردارند، لذا، به تناسب محور بودن منافع فردی و ناسازگاری آن با منافع سازمان ناهنجاریهای رفتاری بروز پیدا می‌کند.

منابع و مآخذ

۱-الحسینی، سید حسن (۱۳۸۰)، بالندگی سازمانی. تهران: انتشارات بهاریه.

۲-الوانی، مهدی (۱۳۷۲)، آسیب‌شناسی گروه‌اندیشی در تصمیم‌گیری، مجموعه مقالات سمینار بررسی مسایل اداری ایران. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

۳- اشرفی، بزرگ(۱۳۷۴) ، «بررسی عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی کارکنان شرکت ذغال سنگ البرز شرقی»، پایان نامه کارشناس ارشد مدیریت، تهران، دانشگاه تربیت مدرس

۴-مجیدی، عبدالله(۱۳۷۷)، «بررسی تأثیر جابجایی بر رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان » پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت، تهران، دانشگاه تربیت مدرس

۵- مرتضوی، مهدی(۱۳۷۲) ، «بهره‌وری نیروی انسانی: بررسی رضایت شغلی تعهد سازمانی و امنبت شغلی»، مطالعات مدیریت، شماره اول، دوره سوم، تهران دانشگاه علامه طباطبائی،

۶-مشبکی، اصغر(۱۳۷۸)، «تعهد وجدان کاری و تحول اداری»، ماهنامه فرهنگ و تعاون، تهران، اتحادیه تعاونی‌های مصرف فرهنگیان ایران