تعداد صفحات: ۵۳ | قابل ویرایش
بیماریهایی ناشی از باران اسیدی
بارش اسیدی می‌تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم در زندگی بشر اثر بگذارد اما اثرات مستقیم بارش اسیدی بر روی انسانها به طور کامل شناخته نشده است. بارش خشک مواد اسیدی برای سلامتی انسان مضر است .
گاهی اوقات مردم به طور ناگهانی در معرض آئروسلهای صنعتی یا مه و غبارهای صنعتی حاوی اسیدهایی همچون اسیدهای سولفوریک ، نیتریک، هیدروکلریک و هیدروفلوریک قرار می‌گیرند این تماس تصادفی با آئروسلهای اسیدی یک خطر کاملاً شناخته شده است.
اثرات این ذرات اسیدی بر روی انسان روی هم رفته مشابه با اثرات حاصل از So2 ، No2 ، Hf است که همگی بر دستگاه‌های مختلــف بـدن از جمله دستگاه تنفسی اثر می‌گذارند و موجب بیماری برونشیت مزمن و سرطان ریه می‌شوند. تفاوت عمده این اثرات ، ناشی از اندازه ذرات می‌باشد، به طوری که ذرات با قطر ۸/۰ میکرون یا کمتر ، مضرترین هستند.
کاتیونهای فلزات سنگین همچون کادمیوم ، نیکل ، سرب ، منگنز، و جیوه به ذرات کلوئیدی موجود در خاک متصل هستند. کاتیونهای حاصل از بارش اسیدی در داخل خاک با کاتیونهای فلزات سنگین تبادلهایی انجام می‌دهند که موجب آزاد شدن فلزات به داخل خاک و به درون جریانهای آبی می‌شوند اثرات غیر مستقیم بارش اسیدی به واسطه تغییر کیفیت آب، برای برخی جمعیتهای انسانی در طولانی مدت خطرناک تلقی شده است.
مه دود فتو شیمیایی و ازن تروپوسفری
اکسیدهای ازت، هیدروکربنها ( ترکیبات آلی فرار (VOC) یا هیدروکربنهای غیر متانی (NMHC) مونوکسید کربن و اکسیژن، درحضور نور خورشید و شرایط جوی پایدار باعث تشکیل سریع مه دود فتوشیمیایی می‌شود، و بنابراین شالوده ایجاد اکسیدانهای فتو شیمیایی می‌باشند.
متداولترین و فعالترین این اکسیدانها، ازن تروپوسفری می‌باشد. سایر اکسیدانهای فتو شیمیایی شامل پراکسید هیدروژن ، پراکسی استیل نیترات (PAN) ، پر اکسی بنزویل نیترات و سایر پراکسی استیل نیتراتها هستند.
کانونهای شیمیایی عمده بوجود آورنده اکسید کننده‌های فتوشیمیایی و به خصوص ازن تروپوسفری عبارتند از احتراق سوختهای فسیلی ، اتومبیل‌ها و فرآیندهای صنعتی که تولیدی اکسید ازت می‌کنند.
ازن تروپوسفری در هر ساعت به ۳۵۰ میکروگرم در متر مکعب در شهرهای بزرگ اروپا و ژاپن می‌رسد و در امریکای شمالی مقادیر بالاتر از ۸۶۰ میکروگرم در متر مکعب گزارش شده است. ماکزیمم مقادیر ازن که توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه شد ۱۰۰ تا ۲۰۰ میکروگرم در متر مکعب در هر ساعت است.
اثر ازن بر روی سلامتی مردم
اکثر مردم مشکلات ناشی از آلودگی ازن در خانه‌ها را درک نمی‌کنند ، مقادیر ازن خانگی در تابستان بالاتر و در زمستان پایین‌تر می‌باشد، همچنین در نواحی مستعد به مه دود فتوشیمیایی، مقادیر خانگی ازن بالا می‌رود.
مقادیر طبیعی ازن در محیط بیرون (هوای آزاد) حدود PPm.V 005/0 است. اما رعد و برق و یا مه دود فتوشیمیایی ممکن است مقادیر ازن را به بالاتر از Pmm.V 1/0 افزایش دهند.
بچه‌ها ، پیرها، افراد مبتلا به بیماریهای تنفسی یا بیماریهای وابسته به واکسن و افراد مبتلا به بیماریهای قلبی انسداد شریان در نتیجه افزایش ازن در معرض خطر بیشتری هستند. ازن با غلظت بالا و مدت تأثیر کوتاه آسیب بیشتری نسبت به ازن بالا با غلظت پایین و مدت تأثیر بالا می‌گذارد.
دود فتو شیمیایی سبب ناراحتی و سوزش چشمها، بینی، گلو و قفسه سینه می‌شود. سوزش چشم به وسیله ازن ایجاد نمی‌شود. بلکه پانها و به مقدار ناچیز رادیکالهای آزاد هیدروکربنها باعث سوزش چشم می‌شوند. در هر صورت تحقیقات اندکی برای تشخیص واکنشهای فیزیولوژیکی ناشی از ازن، پانها و مانند آن انجام شده است.
این تحقیقات بر روی حیوانات به عنوان نمونه ایجاد شده است که البته تغییر واکنشهای حیوانی مشاهده شده ، مشکل می‌باشد. بهر حال ، مشخص شده که مقادیر اتمسفری ازن لااقل سرطان‌زا نیستند.
تغییرات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی
درون لایه‌های مرطوب حاوی مایع موکوس که سلول‌های هوا را می‌پوشانند، ازن با هیدروکربنهای غیر اشباع واکنش می‌کند و هیدروکسی – هیدروپراکسیدها و آلدئیدهای فعال تولید می‌کند که بدین طریق بر روی غشاءهای پلاسمایی آسیب وارد می‌کند.
در هر صورت به هم خوردن ساختار میتوکندریها، کاهش حجم کشند در ششها و افزایش سرعت تنفس در نتیجه تنفس هوای آلوده بودن به ازن به وجود می‌آیند و با تورم سلول‌ها، افزایش سرعت و مقادیر آنزیمهای متابولیکی ، افزایش مصرف اکسیژن و تشکیل بیهوده (ATP) همراه می‌باشند. در هر صورت، اثرات ازن بر روی میتوکندریها ثانویه است و آسیب ناشی از اکسیدانها بر روی نفوذپذیری غشاء های سلولی جلوتر از آنها صورت می‌گیرد.
این تغییرات به طور مشابه در بافتهای حساس گیاهی نیز اتفاق می‌افتد. جلوگیری از عقیم شدن بافتهای ششی کار اصلی ماکروفاژهای آلوئولی است. این سلول‌های سفید خون، اجزای خارجی (همچون باکتریها) را با ایجاد حفره‌ای به نام «فاگوزوم» محاصره می‌کند و با کمک انزیمهای فسفاتازاسیدلیزوزیم آنها را هضم می‌نمایند.
