تعداد صفحات: ۲۰ | قابل ویرایش
لوازم جمعآوری
این وسایل از سادهترین ابزار، از قبیل توریهای حشرهشناسی و لولههای صید، تا تله های بسیار تخصصی که برای اهداف خاصی به کار میرود، متفاوتند. نمونهگیری عبارتست از جمعآوری نمونهها با یک روش استاندارد به منظور انجام مطالعه کمّی، که در آن میتوان از ابزار بسیار متفاوتی استفاده نمود.
در این قسمت فقط برخی از نکات ساده و اساسی که به صورت روتین مورد استفاده بوده و برای صید لازم هستند، مورد بررسی قرار گرفتهاند. انواع مختلف تلهها برای صید حشرات به منظور انجام تحقیقات خاص به کار رفتهاند. برخی از آنها حشرات را به صورت انفرادی و از طریق مکانیکی به دام میاندازند مثل تلههای مکنده)، در حالیکه سایرین با استفاده از مواد جلب کننده از قبیل نور، دیاکسیدکربن و یا بوی بدن میزبان آنها را صید میکنند.
توریهای حشرهشناسی دستی (شکل ۱) معمولاً شامل یک کیسه ساخته شده از توریهای دارای سوراخهای ریز هستند که به دور یک قاب دایرهای متصل گردیده است. این قاب از جنس آلومینیوم بوده و طوری طراحی شده که میتوان در موقع عدم استفاده، آن را از هم جدا نمود. به دلیل ریز بودن جثه اکثر حشرات و بندپایان مهم پزشکی، توریها معمولاً در حشرهشناسی پزشکی ارزش محدودی دارند.
با وجود این، در مورد جمعآوری پشهها از طریق حرکت جارویی بر روی رویش گیاهی و صید مگسهای تسهتسه از روی میزبانهایشان، از آنها استفاده میشود. هدف صید، مشخص کننده نوع مناسب توری است. در مورد حشرات مهم پزشکی، کار با کیسههای توری سفید راحت تر است، در حالی که برای جمعآوری پروانهها توری سیاه طرفدار بیشتری دارد.
کشتن و نگهداری نمونهها
مهمترین نکتهای که باید در حین کشتن و نگهداری نمونه مد نظر داشت، ویژگیهایی است که برای تشخیص آن به کار میروند. عدم توجه به این نکته در هر یک از مراحل اولیه میتواند تعداد زیادی از نمونههایی را که به دقت جمعآوری شدهاند، غیر قابل استفاده سازد. به عنوان مثال، پشهها نباید در مایعات نگهداری شوند و یا توسط آنها جمعآوری گردند؛ زیرا فلسهایی را که بدن و بالهایشان را پوشانده از دست خواهند داد و این کار، تشخیص آنها را تقریباً غیر ممکن میسازد.
همچنین کیفیت نمونه در بسیاری از حشرات و سایر بندپایان در صورتی که گذاشته شوند تا بمیرند، پایین خواهد آمد. برای شناسایی یا ذخیره طولانی مدت به صورت نمونههای مورد استفاده در شناسایی سایر نمونهها (نمونههای مرجع)، باید آنها را از طریق تماس دادن با یکی از ترکیبات کشنده استاندارد، کشت. این مواد شامل استات اتیل، اتر، تتراکلرواتان و کلروفرم هستند که میتوان آنها را روی یک تکه پنبه ریخت و پنبه آغشته را به همراه نمونه در یک بطری یا لوله شیشهای گذاشت.
حشرات را میتوان از طریق سرما دادن (فریز کردن) نیز کشت (اگر چنین امکاناتی در شرایط صحرایی وجود داشته باشد). همچنین به عنوان آخرین راهکار میتوان نمونهها را از طریق تماس با دود سیگار کشت، اما توجه داشته باشید در این روش، لوازم به دود سیگار آلوده میشوندو برای جمعآوریهای بعدی حشرات به صورت زنده، باید این نکته را مد نظر داشت. راه دیگر برای کشتن نمونهها، استفاده از گرمای شدید نور آفتاب است. لاروها را میتوان با انداختن در الکل کشت.
ارسال نمونهها از طریق پست
در صورتی که برای تشخیص نمونه نیاز به یک متخصص باشد، و یا برای سایر مقاصد، از قبیل ارسال نمونه برای قرار گرفتن در یک کلکسیون مرجع، میخواهید آن را از طریق پست ارسال نمایید؛ نیاز به بستهبندی خاصی میباشد. متأسفانه بسیاری از نمونهها به صورت شکسته شده یا با خسارتهای غیر قابل جبران به مقصد میرسند. این امر تقریباً بیشتر به خاطر بستهبندی نادرست و ضعیف آنها میباشد، تا به خاطر اهمال و بیدقتی در سرویسهای پستی. از خسارت دیدن نمونه میتوان با رعایت احتیاطات سادهای جلوگیری به عمل آورد.
نمونههای موجود در مایعات باید در داخل ویالهای پلاستیکی یا شیشهای که دارای یک درب پیچدار هستند، ارسال شوند (مثلاً لولههایی که در کشت انگل و میکروبیولوژی کاربرد دارند)، و نباید در لولههایی که با چوب پنبه یا قطعات پلاستیکی مسدود شدهاند، قرار گیرند. در صورتی که ویالهای شیشهای به دقت بستهبندی شوند، امنیت آنها به اندازه انواع پلاستیکی است، اما از هر نوعی که استفاده میشود، درپوشهایشان باید با چسب بسته شوند، تا خطر تراوش مایع و خشک شدن محتویات لوله کاهش یابد.
از ظروف چوبی توخالی موجود در بازار میتوان برای پست کردن ویالهای با اندازههای مختلف، استفاده نمود. هر ویال باید در داخل این لولهها با نوارهای دستمال کاغذی که در اطراف آن چپانده میشود، در جای خودش فیکس شود تا نمونهها در حین انتقال تکان نخورند و بدن آنها متلاشی نشود.
جمعآوری لاروها و شفیرهها
از وسایل مختلفی برای جمعآوری لاروها یا شفیرهها از اماکن لاروی استفاده میشود. نوع این ابزار بسته به شرایط و ترجیح افراد مختلف از یک ملاقه حشرهشناسی تا یک ظرف لعابی یا قاشق چینی متفاوت است، اما برای مطالعات مقایسهای بهترین کار استفاده از یک ملاقه استاندارد به ظرفیت حدود ۴۰۰ میلیلیتر است. باید قسمت داخلی ملاقه سفید باشد و یک دریچه توریدار که با یک صفحه از قسمت بیرون محافظت میشود، در یک طرف آن وجود داشته باشد، به طوری که آب را بتوان بدون از دست دادن لاروها خارج نمود (شکل۲).
در برخی موارد متصل کردن یک دسته چوبی محکم نشکن به ملاقه مفید است. این کار نه تنها دامنه عمل ملاقه را افزایش میدهد، بلکه برای مقابله با حملات موجوداتی از قبیل مارها که گاه در لابلای گیاهان موجود در اماکن لاروی استراحت میکنند هم میتوان از آن استفاده نمود. برای جمعآوری نمونه از چاههای آب میتوان از یک توری سنگین مخروطی شکل استفاده نمود (شکل۳). در این روش باید این توری را کاملاً در داخل قسمت وسط سطح آب فرو برد و سپس از قسمت کناری دیوار چاه بالا کشید (شکل۴).
یک وسیله مناسب دیگر برای استفاده در چاهها یک ملاقه متصل به یک دسته بلند است. زاویه اتصال این دسته با ملاقه کم است و یک پیچ شستی شکل دارد که به کمک آن میتوان ملاقه را در یک زاویه مناسب جهت استفاده تنظیم کرد.